COVID-19 SOBAG Çağrısı (Kapandı)

1001-Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Projelerini Destekleme Programı

“COVID-19 ve Toplum: Salgının Sosyal, Beşeri ve Ekonomik Etkileri, Sorunlar ve Çözümler”

Özel Proje Çağrısı

 

Çağrı Amaç ve Kapsamı

Bilindiği üzere, Yeni Koronavirüs Hastalığı (COVID-19) pek çok ülkeye yayılmış ve Dünya Sağlık Örgütü tarafından pandemi olarak ilan edilmiştir. Bu küresel salgın, tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de hayatı ciddi derecede etkilemekte, uzun vadede kalıcı olma ihtimali oldukça yüksek değişimlere neden olmaktadır. Salgının yayılımının kontrol edilmesine yönelik alınan önlemler ile beraber hâlihazırda uluslararası tedarik zincirleri, arz-talep dengeleri, üretici\tüketici davranışları, iş yapma yöntemleri, çalışma modelleri, eğitim-öğretim yöntemleri ve gündelik yaşam dramatik hızla değişmektedir.

COVID-19 yalnızca sağlık alanında değil ekonomik, sosyolojik, psikolojik vb. etkilere de sebep olmaktadır. Örneğin, OECD çalışmalarına göre dünya ekonomisinin 2020 yılında en az %2,4 daralacağı öngörülmektedir[1]. UNCTAD verilerine göre, 2020 sonuna kadar küresel çapta doğrudan yabancı sermaye yatırım akışının %30-40 oranında düşmesi beklenmektedir[2]. ILO ise 2020 itibarıyla küresel çapta 5-25 milyon kişinin söz konusu salgın nedeniyle işsiz kalacağını öngörmektedir[3]. UNESCO verilerine göre dünya çapında 1,5 milyar öğrenci fiilen okuldan uzak durumdadır[4]; bu durum özellikle örgün öğretim odaklı eğitim hayatı için farklı araçlar ve yeni yöntemler geliştirilmesi ihtiyacını doğurmaktadır. Salgının küresel çapta toplumsal hayatı derinden etkileyerek pek çok alanda önemli değişimlere neden olduğu ve tüm bu değişimlerin bireysel, kurumsal, toplumsal, ekonomik, çevresel vb. bağlamda birçok sonuç doğurduğu/doğuracağı düşünülmektedir.

Salgına yönelik, aşı ve ilaç geliştirme gibi çeşitli çalışmalar bütün hızıyla devam etmektedir. Bu tıbbi yaklaşımların yanı sıra sosyal ve beşeri bilimlerin, salgının tetiklemiş olduğu problemlerin ele alınması ve çözümünde ciddi katkıları olacağı değerlendirilmektedir. Küresel salgını daha iyi kontrol etmek ve etkilere karşı hazır olmak için acil sağlık durumlarının sosyal bağlamlarının da ortaya konulması gerekmektedir. Bundan dolayı, bu salgının mevcut ve gelecekteki etkilerinin sosyal ve beşeri bilimler perspektifinden araştırılmasına ve süreçlerin daha etkin yönetilmesi ve kaynakların daha etkin planlamasına yönelik özel bir çağrıya çıkılmasına karar verilmiştir.

Bu çağrının amacı; COVID-19 küresel salgınının mevcut ve öngörülen sorun ve etkilerinin sosyal ve beşeri bilimler perspektifinden incelenmesi, araştırılması ve çözüm önerilerinin geliştirilmesidir. Sunulacak proje önerilerinin aşağıdaki kapsamda ele alınması beklenmektedir:

• Mevcut durumun ve eğilimin kanıt temelli bilimsel verilerle ortaya konulması,
• Kısa, orta, uzun vadeli projeksiyon, öngörü, analiz ve planlama çalışmaları yapılması,
• Bu analiz ve öngörüler doğrultusunda karar alıcılara ve uygulayıcılara katkı sağlayacak çözüm önerilerinin oluşturulması.

Bunun yanı sıra sunulacak proje önerilerinin, salgının neden olduğu çok boyutlu etkilerin anlaşılması açısından, gerekli durumlarda, konuyu disiplinlerarası bir yaklaşımla ele almaları da önem arz etmektedir.

Proje önerisi sunacak değerli araştırmacılarımıza yukarıda belirtilen çerçevenin anlaşılmasına katkı sağlamak amacıyla ele alınabilecek bazı konu örnekleri aşağıda sunulmuştur. Şüphesiz sunulacak proje önerileri bu örneklerle sınırlı değildir.

Sosyal ve Beşeri Konulara Örnekler:

• Küresel, ulusal, bölgesel ve yerel düzeyde kriz yönetimi ve yönetişimi; bireylerin, salgını önleyici düzenleme ve uygulamaları benimsemesini ve bunlara uymasını sağlama,
• Salgının küresel, ulusal ve yerel siyaset üzerindeki etkileri; özgürlük-güvenlik, demokratikleşme, ulusallaşma-küreselleşme, Birleşmiş Milletler, Dünya Sağlık Örgütü, Avrupa Birliği gibi kuruluşların geleceği vb. konularda oluşturduğu tartışmalar,
• Etkili ve etkin sağlık iletişimi; salgın sürecinde geleneksel ve yeni medyanın bireysel ve/veya toplumsal etkileri ve rolü; salgın ve salgına yönelik izlenen politikalar ve uygulamalar bağlamında etkisi,
• Eğitim, sağlık, yargı gibi kritik kamu hizmetlerinin uzaktan erişim yoluyla ve çevrim içi sunulma uygulamaları,
• Okullardaki eğitime ara verilmesi ve sınavların ertelenmesi/iptal olmasının etkileri; uzaktan eğitim ve alternatif ölçme/değerlendirme yöntem ve araçları geliştirme gibi çözüm ve uygulamaların geliştirilmesi,
• Salgınla bireysel ve ailesel başa çıkma stratejileri ve bunların psikolojik, sosyolojik, kültürel, ekonomik vb. değişkenlerle ilişkisi; psikolojik dayanıklılık, yılmazlık, baş etme ve uyumda zaman içinde ortaya çıkan değişimler,
• Belirsizlik, kaygı, korku ve stresin çocuklar, yetişkinler ve yaşlılar üzerindeki etkileri ve oluşturduğu riskler ve bunların etkisini azaltan/artıran olası faktörler (kişilik, sağlık durumu, aile özellikleri, sosyal destek, ekonomik gelir, engellilik, göçmenlik vb.),
• Salgın nedenli kaybı olan ailelere, sağlık personeline ve risk altındaki tüm grupların ruh sağlığı sorunlarına ve travmayla baş etmelerine yönelik acil klinik müdahalelerin geliştirilmesi, psikolojik, sosyal, dinsel, kültürel desteklerin sağlanması; web tabanlı koruyucu, izleyici ve müdahale edici programların geliştirilmesi,
• Salgının yerleşme birimleri üzerindeki etkisi, salgınla mücadelede kentsel yaşam kalitesinin sağlanması,
• Sinema, tiyatro, opera, müze, kongre salonları, spor salonları gibi bilim, sanat ve spor etkinliklerinin gerçekleştirildiği mekânların kapatılmasının ve planlanan faaliyetlerin iptalinin etkileri ve telafi yolları.

Ekonomik Konulara Örnekler:

• Ulusal, bölgesel ve küresel düzeyde makro\ mikro seviyede ekonomi, ticaret, finans, istihdam ve iş modelleri üzerindeki etkileri,
• Salgının farklı sektörlerde yol açtığı arz-talep durumları, tedarik zincirleri, üretim kapasitesi, dijitalleşme ihtiyaçları; finansa erişim, istihdam açılarından sorunlar ve çözüm yolları; ekonomik kurtarma paketlerinin bireysel ve sektörel etkileri,
• Küresel yatırımlardaki değişiklik, doğrudan yabancı yatırımların eğilimleri,
• İş güvenliği, kurumsal risk yönetimi, yeni insan kaynakları uygulamaları, yeni çalışma ilişkileri açısından salgının etkileri.

Süreçlerin Yönetimi ve Kaynak Planlaması Konularına Örnekler:

• Salgın yayılımı ile ilgili genel ve bölgesel tahmin çalışmaları, farklı politika yaklaşımlarının analizi,
• Personel/malzeme/ekipman ihtiyaç analizi ve dağıtım planlama,
• Hastalık tespitine yönelik yapılan testlerin planlaması,
• Evde takip/tedavi/karantina planlaması,
• Düzenli tedavi gereken kronik hastaların salgın koşullarında etkin yönetimi için kaynak planlaması.

 

Çağrıya Özel Hususlar

Çağrı kapsamında sunulacak projeler aşağıda belirtilen çağrıya özel hususlara tabidir:

• Proje süresi azami 6 aydır.
• Destek üst limiti 200.000 TL’dir.
• Bu çağrı kapsamında, çağrı amacı ve kapsamına uygun ve çağrıya özel olarak “Proje Başvuru Formu” gerekli uyarlamalar ve kısaltmalar yapılarak yeniden oluşturulmuştur. Özel çağrıda bu kısaltılmış ve sadeleştirilmiş formun kullanılması gerekmektedir.
• Çağrıya özel olarak “Proje Önerisi Değerlendirme Formu” da Başvuru Formuna uygun olarak oluşturulmuştur.
• Bu çağrı kapsamında desteklenecek projelerde Proje Teşvik İkramiyesi (PTİ) ve kurum hissesi ödeneği bulunmamaktadır.
• Etik Kurul Onay Belgesi, Yasal/Özel İzin Belgesi, Fikri Mülkiyet Hak Sahipliği Protokolü ve proforma faturalar başvuru esnasında istenmeyecek, yalnızca desteklenen projeler için sözleşme aşamasında talep edilecektir. Proje kapsamında Yasal/Özel İzin Belgesi gerektirecek bir durum olması halinde bu konuya ilişkin açıklamaya (hangi verinin nereden ve nasıl toplanacağı, verilerin kamuya açık olma durumu vb.) öneride yer verilmelidir.
• Desteklenen projeler görev alma limitlerinin dışında tutulacaktır.
• Desteklenen projeler TÜBİTAK Araştırma Destek Programları Tarafından Yürütülen Programlara İlişkin Yönetmelik ve Araştırma Projelerinde Uygulanacak İdari ve Mali Esaslar’a tabi olacaktır.

 

Çağrı Takvimi

 

Çevrimiçi Başvuru Sistemi

Çevrimiçi Başvuru Sistemine aşağıdaki sayfadan erişilebilmektedir:

ardeb-pbs.tubitak.gov.tr

 

Başvuru Formları ve Referans Dokümanlar

• Proje Başvuru Formu
• Ek-1 Kaynaklar
• Ek-2 Bütçe ve Gerekçesi
• TÜBİTAK Araştırma Destek Programları Başkanlığı Tarafından Yürütülen Programlara İlişkin Yönetmelik
• Araştırma Projelerinde Uygulanacak İdari ve Mali Esaslar
• Yasal/Özel İzin Belgesi Bilgi Notu
• Etik Kurul Onay Belgesi Bilgi Notu

 

İletişim

COVID-19 çağrısına ilişkin sorular aşağıdaki adrese iletilebilir:

sobag@tubitak.gov.tr

Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırma Destek Grubu (SOBAG)