Page 35 - TÜBİTAK Bülten / Sayı 125 - Mayıs 2012

Çalışma Nasıl Yürütülecek?
TÜBİTAK MAM GMBE tarafından uluslararası patent başvuruları yapılan çalışmada öncelikle, fare
rekombinant antikor yapılarının insana uyumlu hale getirilmesi için, fare antikor yapılarının uygun insan
dizilerini belirlemeye yönelik biyoenformatik çalışmalardan yararlanılacak. Hedefi tanıyan fare antikor
bölgeleri gen mühendisliği yardımıyla insan antikor bölgeleri ile birleştirileceği projede geliştirilecek
olan rekombinant antikor yapılarının, kanser tedavisinde tümör damarlanmasını durdurmaya yönelik
etkileri, hücre ve deney hayvanları modellerinde de denenecek.
Proje sonunda ortaya konacak verilerden ve antikor mühendisliğinin sunduğu olanaklardan da
yararlanılarak TÜBİTAK MAM GMBE’de geliştirilmiş olan bu damarlanma karşıtı özelliğe sahip fare
antikorları insana uyumlu hale getirilecek. Böylelikle, kanser tedavisinde ve damarlanma ile ilişkili çeşitli
hastalıklarda sağaltım amaçlı kullanılabilecek insana uyumlu antikor yapılarının elde edilmesi
hedefleniyor. İlaçla, milli biyoteknolojik ilaç sektörünün oluşturulması hedefleri doğrultusunda ülke
ekonomisine önemli bir katkı da sağlanabilecek.
Tümör Damarlanmasını Engelleme Özelliğine Sahip İnsana Uyumlu
Rekombinant Antikorların Geliştirilmesi Neden Önemli?
Kanser hastalarında tedavinin yetersiz olmasının en büyük nedenlerinden biri, tümörün komşu doku ve
oluşumlara yayılmasıdır. Tümörler de dokular gibi yaşamını sürdürebilmesinin yanı sıra yayılma için de
damarlanmaya ihtiyaç duyar.
Günümüzde damarlanma karşıtı yeni nesil ilaçlar kanser tedavisinde kullanılıyor. Tıp dünyasında yeni
nesil ilaçlar teknoloji alanındaki gelişmelere paralel olarak artık istenen hedefe güdümlü mermiler gibi
yönlendirilebiliyor. Bu sayede ilaçların hastalıklarla mücadelede etkisi artarken, normal dokulara zararı
gibi istenmeyen yan etkileri azalıyor.
Sağlık alanında kullanılan güdümlü mermiler, antikorlar olarak isimlendirilen savunma
sistemimizindoğalmermileridir. Fare kökenli antikorlar, klinik laboratuvarlarda tanı içingeniş
uygulama olanağına sahip olsa da, tedavi amaçlı uygulamalarda sınırlı başarı elde edilerek,
tedavi amaçlı kullanımlarında, insanlarda fare antikorlarına karşı alerjik cevap meydana
gelebiliyor. Karşılaşılan sorunları çözmeye yönelik olarak antikormühendisliği alanı gelişmiş
ve günümüz biyoteknoloji endüstrisi tarafından
klinik uygulamalara yönelik birçok rekombinant
antikor (rAbs) ve türevinin üretimi mümkün oldu.
Fare kökenli antikorlara dayalı olarak antikor
mühendisliği yöntemleri ile geliştirilen rekombinant
antikorlar, günümüzde damarlanma karşıtı olarak
kanser tedavisinde kullanılıyor.
33
Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu / Mayıs 2012