107G246
Yem Endüstrisine Yönelik Endüstriyel
Enzimlerin Üretimi (YEM-EN)
1007 - Kamu Projesi
Proje Yöneticisi İletişim Bilgileri
Doç. Dr. Sevnur MANDACI
262 677 33 27
Yem sanayinde enzimler 30 yılı aşan bir süreden
beri kullanılmaktadırlar. Enzimlerden kanatlı
yemlerinde besleyici özellikte olmayan yapılar ve
nişasta yapısında olmayan polisakkaritlere kolayca
parçalanarak emilmesi için yararlanılmaktadırlar.
Pozitif enzimatik yıkım ile enerji, protein ve
aminoasitlerden yararlanılması artmaktadır. Bu
amaçla mikroorganizma kaynaklı farklı özellikte
çeşitli enzimler üretilmekte ve yem katkısı olarak
kullanılmaktadır. Tamamı ithal edilen ve yoğun
olarak kullanılan kanatlı enzimleri için pilot
ölçekte üretim, kurutma, granülasyon, kaplama
teknolojileri geliştirilmiştir.
Ulusal Yem Endüstrisi için
Dev Teknolojik Adım
TÜBİTAK MAM-Gen Müh. ve Biyotek. Enst.
(PYÖK)
TÜBİTAK MAM-Gıda Enst.
TAGEM-Tavukçuluk Araşt. İstasyonu
Erbeyli İncir Araştırma İstasyonu
Ege Üniversitesi
Marmara Üniversitesi
Kocaeli Üniversitesi
Çukurova Üniversitesi
Doç. Dr. Sevnur MANDACI
Yem enzimlerin ülkemizde ekonomik, etkin, doğru şekilde üretime katılması ile
Türk yem sanayii ve “premiks” ile besleme yapan tavukçuluk sektörünün dünya
ölçeğinde söz sahibi kılınması ve bu alandaki dışa bağımlılığın kendi teknolojimiz
ile aşılması hedeflenmiştir. Projede toprak örneklerinden bakteriler izole edilmiştir.
Eksojen enzim ürettiği belirlenen Bacillus izolatlarından en iyi üreticiler seçilip
tanımlanmıştır. Bu enzimlerin üretim optimizasyonu yapılarak ve pilot ölçekte
fermantasyon ile yumurtacı ve etlik piliç denemelerinde kullanılmak üzere
üç enzim üretilmiştir. Besi ortamına salgılanan enzimler kurutularak toz ve/
veya kaplanmış granül forma getirilmiştir. Yeme katılmak üzere hazırlanmış üç
enzimin tamamı yumurtacı tavuklarda, ksilanaz ve fitaz etlik piliçlerde biyolojik
olarak test edilmiştir. Bu test çalışmalarında, YEM-EN enzimleri tek başına
ve karışım olarak farklı etlik piliç ve yumurta tavuğu yem karmalarında ticari
enzimlerle karşılaştırılmıştır. Son olarak da bu karşılaştırma özel bir işletmede
ticari koşullarda tekrarlanmıştır. Projede aynı zamanda enzim salgılayan Bacillus
bakterilerinden bu enzimlerin genleri klonlanıp karakterize edilmiş ve heterolog
olarak E.coli’de anlatımı sağlanarak rekombinant olarak da elde edilmişlerdir.
Rekombinant enzimler liyofilize edilerek toz olarak kuru formda yeme katılmış ve
yumurtacı tavuklarda test edilmiştir. Kanatlı sektöründe yoğun olarak kullanılan
fitaz, ksilanaz ve beta-glukanaz enzimleri için üretim teknolojisi geliştirilmiştir.
YEM-EN projesi ile ortaya konulan pilot ölçekte enzim üretme, granülasyon,
kurutma, kaplama teknolojisi ülkemiz için bir ilk olup, endüstriyel enzim üretiminin
yurt içinde yerli enzim olarak üretilmesi ve ülke çapında yaygınlaşması için model
olan bir çalışmadır. Enzim üretme teknolojisine dünyada gelişmiş ülkelerin
bir kısmı sahiptir. Yem sektöründe kullanılan enzimlerin üretim teknolojileri
bakteri izolasyonundan ticari forma kadar her bir aşama için ülkemizdeki
mevcut kaynaklar kullanılarak kurulan uyumlu işbirliği ile gerçekleştirilmiştir.
Bu enzimlerin ülkemizde üretilmesi ve üretimin yaygınlaştırılması halinde bu
alandaki dışa bağımlılık azalacaktır. Her ülkede yetiştirilen yemlik bitkilerin anti-
besinsel bileşikleri de kendi florasına özgüdür ve dolayısıyla ihtiyaç duyulan
enzimler de spesifiktir. Bu tür bir ihtiyacın ülkesel imkanlar ve bilimsel çabalarla
karşılanmasıyla dışarıya bağımlılığın azaltılması, bu projenin önemini açıkça
ortaya koymaktadır. Yerli enzim üretimi için devletin vereceği destek ve teşvikler
ile enzim üretiminin endüstriyel boyutta hayata geçmesi mümkündür.
Enzim üretecek firmalar ve yem sanayii
Proje Sonuçları ile İlgili Olabilecek Sektör, Kurum ve Kuruluşlar
Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı
İşbirliği Yapılan Diğer Kuruluşlar
Projenin Amacı ve Önemi
