105G096
Kompozit Fren Pabucunun Yerli Olarak
Yapılabilirlik Araştırılması
1007 - Kamu Projesi
Proje Yöneticisi İletişim Bilgileri
Prof. Dr. Mehmet GÜNEŞ
262 677 30 86
Trenlerde, kompozit fren pabuçları dökme demir
fren pabuçlarına göre 10 kat daha fazla ömre,
düşük frenleme sesine ve 1/4 ağırlık oranına
sahiptirler. Ayrıca tekerlek aşınmalarını azaltır,
kıvılcım çıkarmaz, ekonomik ve çevre dostudurlar.
Neredeyse 100 yıllık geçmişi olan dökme demir
pabuçların kullanımı dünyada hızla yerini kompozit
fren pabuçlarına bırakmaktadır. TCDD’nin yaklaşık
balata ihtiyacı yılda 250.000 adettir. İthal olarak
25-40 $ birim fiyatla temin edilen kompozit fren
pabuçlarının yerli olarak imal edilmesi ulusal
ekonomiye önemli ölçüde katkı sağlayacaktır.
Yerli Üretim Tren Fren
Balatası (SABO)
TÜBİTAK-MAM
TÜLOMSAŞ
Prof. Dr. Mehmet GÜNEŞ
Projenin/çalışmanın amacı:
Ülkemiz demiryollarında, 90’lı yıllardan itibaren yurtdışından ithal edilmeleriyle,
kompozit balataların kullanımları giderek artmakta ve dökme demir fren
pabuçlarına göre üstün özelliklerinden dolayı şu anda neredeyse tüm trenlerde
kullanılmaktadır. TCDD’nin yıllık fren pabucu ihtiyacı yaklaşık 250.000 adettir.
Talebin bu kadar fazla olması yüklü miktarlarda balata siparişlerinin verilmesine
neden olmaktadır.
01.02.2007 tarihinde TCDD ve TÜLOMSAŞ başvurusuyla TÜBİTAK MAM
Malzeme Enstitüsü ile birlikte ülkemizde kompozit fren pabucunun yerli olarak
üretilmesi amacıyla bu projeye başlanmıştır.
Yenilik ve sonuçlar:
Proje sonucunda yurtdışından ithal edilen kompozit balatalardan performans
açısından daha iyi sonuçlar veren yerli kompozit balatalar üretilmiştir.
Destekleyiciye ve ülkeye sağladığı kazanımlar:
Bu proje sayesinde demiryollarında kullanılan fren pabuçlarının ülkemizde üretimi
sağlanarak hem trenlerimizde kalitesi yüksek, maliyeti düşük, yerli üretim fren
pabuçları kullanılacak hem de pik dökme demire kıyaslandığında yıllık 30 milyon
$ tasarruf sağlanacaktır. Ayrıca dünyada çok büyük bir pazar payına sahip ve
üretimi sadece birkaç ülke tarafından yapılan fren pabuçlarının yurtdışına ihraç
edilmesiyle ekonomiye de önemli bir katkı sağlanacaktır.
Çevreye katkısı:
Dökme demir fren pabuçlarının kullanım ömürlerinin düşük oluşu nedeniyle
yüksek miktarlarda kullanımı hem milli demir rezervlerimizi önemli ölçüde
etkilemekte hem de kullanım sırasında çevreye mikron boyutlarında demir
parçacıkları saçılmaktadır. Kompozit balataların kullanım ömrü dökme demir fren
pabuçlarına nazaran çok daha uzun olduğundan aşınmadan kaynaklanan atıklar
düşük miktarlardadır, böylece çevreye ve insan sağlığına zararı önemli derecede
azaltılmış olunmaktadır.
Balata Üreticileri, TCDD, ileride kurulacak özel ulaştırma firmaları, Orta Doğu ve
Avrupa ülkeleri
Proje Sonuçları ile İlgili Olabilecek Sektör, Kurum ve Kuruluşlar
TCDD Genel Müdürlüğü
Eren Balata
İşbirliği Yapılan Diğer Kuruluşlar
Projenin Amacı ve Önemi
