105G009
Ülkesel Patates Tohumluk Üretim Sistem-
inin Geliştirilmesi
1007 - Kamu Projesi
Proje Yöneticisi İletişim Bilgileri
Hüseyin ONARAN
388 232 33 55
• Ülkemizde yıllık 10.000-20.000 ton anaç patates
tohumluğu ithal edilmekte ve yaklaşık 10-20 milyon Avro
döviz ödenmektedir.
• Proje çıktılarını uygulayanözel sektör tohumculuk kuruluşları
2013 yılı Ekim ayı sonu itibarıyla 20.000 ton üzerinde anaç
kademede tohumluk üretimi gerçekleştirmişlerdir.
• Projenin sadece tohumluk üretimine katkısı 2013 yılı
rakamları ile 20 milyon avro olmuştur.
• Proje kapsamında başlatılan ıslah programı neticesinde ilk
yerli çeşit adaylarından 2 adeti Patates Araştırma Enstitüsü
ve 1 adeti özel sektör tarafından tescile sunulmuştur.
• 2014 yılından itibaren Patates Araştırma Enstitüsü
tarafından 4 çeşit daha tescile sunulacaktır.
• Sonuç olarak yerli çeşitler geliştirilmiş, anaç tohumluk
üretimi başlamış ve tohumlukta ihracat yapılır hale
gelinmiştir.
Tohumluk patates ithalatı
yaparken, tohumluk
patates ihracatı başladı.
Niğde Patates Araştırma Enstitüsü
Ankara Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü
Bornova Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü
Adana Zirai Mücadele Araştırma Enstitüsü
Erzincan Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsü
Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü
Doğu Anadolu Tarımsal Araştırma Enstitüsü
Toprak Gübre Araştırma Enstitüsü
Mustafa Kemal Üniversitesi
Ege Üniversitesi
Gaziosmanpaşa Üniversitesi
Hüseyin ONARAN
Türkiye yıllık yaklaşık 150.000 ha dikimalanı ve 4,5- 5milyon ton üretimle dünyanın
önde gelen patates üreticisi ülkelerinden birisidir. Buna rağmen patates tohumluk
üretiminin tamamen ithal tohumluk ve yabancı çeşitlere bağımlı olması önemli
bir eksiklik olarak görülmüştür. Bu durum, ülkemizin her yıl önemli miktarda döviz
kaybetmesine neden olmaktadır. Ayrıca sağlıklı tohumluk kullanım oranının az
olmasına ve yabancı kaynaklı hastalıkların ülkemizde yaygınlaşmasına neden
olarak, patates tarımının geleceğini de tehdit etmektedir. Bu projeyle Türkiye için
bir “Ülkesel Tohumluk Patates Üretim Sistemi”nin geliştirilmesi amaçlanmıştır.
Projede, (1) Tohumluk üretim bölgelerinin belirlenmesi ve sürdürülebilirliğinin
sağlanması, (2) Doku kültürü laboratuvarları kurularak temel tohumluk üretim
programlarının oluşturulması, (3) Ülkemizin farklı bölgelerinde yetiştirilebilecek
sanayilik ve yemeklik patates çeşitlerinin ıslah edilmesi amaçlanmıştır. Proje
kapsamında yürütülen çalışmalarla, ülkemizde patates çeşit ıslahı konusunda
çok önemli gelişmeler sağlanmıştır. Ülkemizde patates araştırmaları açısından
merkez kuruluş olan Niğde Patates Araştırma Enstitüsü’nde patates ıslah
altyapısı oluşturulmuştur. Ülkemize ait yerli çeşitlerin geliştirilmesi kapsamında
2007-2012 tarihlerinde yaklaşık 600.000 adet melez patates tohumu elde
edilerek büyük bir genetik stok elde edilerek, ülkemize özgü patates çeşit ıslah
programları başlatılmış ve sürekliliği sağlanmıştır. Melezleme programlarının
devamlılığı sağlanarak, her yıl 100.000 adet melez tohum elde edilmektedir.
Özel sektöre verilen eğitimler ile yeni çeşit geliştirme çalışmalarını özel sektörde
başlatmıştır. Yürütülen yerli ıslah programları ile farklı melez kombinasyonlarına
ait çeşitli kademelerde binlerce yerli patates çeşit adayları elde edilmiştir. Bu yerli
çeşit adayları içerisinden iki tanesi 7 Ocak 2013 tarihinde ilk yerli ticari patates
çeşitlerimiz olarak tescile sunulmuştur. Özel sektörde bir çeşit adayını tescile
sunmuştur. Bunlar 2015 yılında yerli çeşit olarak tescil ettirilecektir. Sonuç olarak,
proje kapsamında yürütülen çalışmalarla ülkemiz açısından büyük bir eksiklik
olarak görülen “Ülkesel Patates Tohumluk Üretim Sistemi”nin geliştirilebilmesi
için gerekli temel çalışmalar tamamlanmıştır. Tohumluk üretimleri belirlenen
alanlarda yapılmaktadır.
Tohumculuk firmaları, Patates Araştırma Enstitüsü, diğer Enstitüler ve
Üniversiteler
Proje Sonuçları ile İlgili Olabilecek Sektör, Kurum ve Kuruluşlar
Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Doğa Tohumculuk,
Anka Tohumculuk, Ar Tarım, Gömeç Tohumculuk, Sürde
Tarım, Tareks, Tezel Tohumculuk, Asgen Tarım, Öztar
Tohumculuk, Fritolay Gıda, Kraft Gıda
İşbirliği Yapılan Diğer Kuruluşlar
Projenin Amacı ve Önemi
