ARDEB Başarı Öyküleri
138 139
Proje ile Elde Edilen veya Beklenen Bilimsel, Teknolojik, Ekonomik ve Sosyal Kazanımlar
Bu projede yüklü parçacık spektroskopisi uygulamalarında yüksek
çözünürlükle çalışan bir enerji analizör sistemi geliştirilmiş, bilgisayar
destekli tasarımı ve imalatı yapılmış ve deneysel olarak test edilmiştir.
Analizör ve diğer spektroskopide kullanılan sistemlerin yapımında
sırasıyla bilgisayar modellemesi, teknik çizim, mekanik imalat, elektronik
kontrol ve test prosedürlerinin tanımlanması ve karşılaşılan sorunların
giderilmesi sağlanmıştır. Farklı bilimsel alanlarda (örneğin X-ışınları
fotoelektron spektroskopisi, plazma fiziği, iyon-atom ve elektron-atom
çarpışmaları, TOF kütle spektroskopisi gibi) kullanılabilecek sistemlerin
üretilmesinin yolu açılmıştır. Ayrıca yurtdışına oranla maliyeti düşürülmüş
ve yerli imkanlarla yapılabilirliği gösterilmiştir. Mekanik kısımla birlikte
elektronik kontrol kısmı ve akım-voltaj gereksinimlerini sağlayan yeterli
hassasiyette güç kaynakları imal edilebilmiştir. Ayrıca bu projede analizör
sistemleri için kullanılan değişik tasarımlar araştırılmış ve anahtar
özellikler tespit edilerek imalat ve montaja yansıtılmıştır. Mekanik ve
elektronik olarak kısıtlamalara dayalı belirlenen tasarım / üretim prosesi
tanımlanmış / kolaylaştırılmış ve böylece analizör sisteminin tasarımı
verimli bir şekilde gerçekleştirilmiştir. Sanayi ve ilimizde bulunan askeri
fabrika ile işbirliği yapılarak bilgisayar modellemesinden çıkan en uygun
durumlarda geliştirilen analizör sistemi Afyon Kocatepe Üniversitesi’nde
bulunan Üçlü Çakışma Spektrometresi’nde yüksek vakum ortamında
test edilmiştir. Deneysel olarak yurtdışında ülkemize prestij kazandıracak
deneysel laboratuvarlara ve deneysel analiz konularında Türkiye ve
yurtdışındaki üniversitelere hizmet sunabilecek altyapı oluşturulmuştur.
Bu projede bursiyer olarak çalışan yüksek lisans ve doktora öğrencileri,
vakum teknolojisi ve elektronik bilgisine sahip, spektroskopik yöntem,
optimizasyon ve teknik çizim gibi konularda uzmanlaşmış ve proje
sonrasında endüstri, Ar-Ge ve eğitim sektöründe farklı alanlarda istihdam
imkanı bulmuşlardır. Bu alanlarda çalışan yurtdışındaki gruplarla ileriye
yönelik işbirlikleri başlatılmıştır (ABD, Cezayir, Lübnan, İngiltere, Fransa,
Almanya, Yunanistan, İtalya ve Macaristan). Ayrıca SCI indekslerinde
taranan dergilerde ve uluslararası prestijli bilimsel konferanslarda çok
sayıda makale yayınlanmıştır. Bu projede tasarımı, imalatı yapılan yüksek
çözünürlüklü enerji analizörünün test sonuçları itibariyle sağlık alanında
kanser tedavisi, radyasyon hasarı; moleküler biyoloji, fotosentez, DNA/
RNA sarmallarındaki kırılma mekanizmaları gibi önemli pek çok alanda
kullanılabileceği düşünülmektedir.
