Arama

4004 DOĞA EĞİTİMİ VE BİLİM OKULLARI ÇAĞRISI SONUÇLANDI!

2007 yılından bu yana Bilim ve Toplum Başkanlığı tarafından yürütülen bilim ve toplum destekleme programları ile okul öncesi dönemi çocuklarından lisans öğrencilerine, öğretmenlere, toplumun farklı kesimlerine yönelik bilimsel etkinlikler yapmayı hedefleyen projeler desteklenmektedir. Bu dönemde tematik çağrı alanları “Biyoteknoloji, İklim Değişikliği, Uzay ve Havacılık, Yapay Zekâ ve Yenilenebilir Enerji” olarak belirlenmiştir.

Proje yürütücüleri, değerlendirme sonuçlarını https://bilimtoplum-pbs.tubitak.gov.tr sayfasına giriş yaparak hesapları üzerinden görüntüleyebilirler. 

• Desteklenmesine karar verilen projelerin sözleşme süreçleriyle ilgili bilgileri,

• Ön incelemede iade edilen proje başvurularının iade gerekçeleri ve itiraz başvurularına ilişkin detaylı bilgiler,

• Panel değerlendirmesi neticesinde desteklenmeyen proje başvurularının panel raporları ve itiraz başvurularına ilişkin detaylı bilgiler,

proje yürütücülerinin ARBİS’te yer alan e-posta adreslerine ilerleyen günlerde gönderilecektir.

Başvuru süreci ve programlar ile ilgili sorularınız için bt4004@tubitak.gov.tr e-posta adresi üzerinden iletişime geçebilirsiniz.

ORTAK PROJE ÖNERME VE DESTEKLEME KOŞULLARI

• Ortak araştırma projesi önermek isteyen Türkiye'deki bilim insanlarının, projeyi birlikte gerçekleştirecekleri Tunus’taki araştırmacı(lar) ile "proje ortağı" olarak anlaşmaları gerekmektedir.
• Türkiye'deki proje ortaklarının TÜBİTAK'tan temin edecekleri proje öneri formunu doldurarak incelenmek üzere TÜBİTAK'a, Tunuslu proje ortaklarının ise MHESR’dan temin edecekleri proje öneri formunu doldurarak anılan kuruluşa teslim etmeleri gerekmektedir. Bu ikili işbirliği programı kapsamında İngilizce ortak başvuru formu kullanılmaktadır. Tek taraflı başvurular kabul edilmemektedir.
• Projeler bilim insanı ve bilgi değişimi yoluyla uygulanmaktadır. Bu nedenle, proje kapsamında karşılıklı talep edilen araştırmacı değişimi süre ve sayısının ayrıntılı ve gerekçeli olarak belirtilmesi gerekmektedir.
• Projeler kapsamında yapılacak bilim insanı değişimlerinde Kabul Eden Taraf konaklama ve yeme-içme masraflarını üstlenmekte, Gönderen Taraf ise uluslararası seyahat masraflarını karşılamaktadır. Buna göre; Türkiye'ye gelen Tunuslu araştırmacılara konaklama ve yeme içme masraflarını karşılamak üzere günde 60 Euro karşılığı TL TÜBİTAK tarafından ödenir. Söz konusu işbirliği kapsamında, her bir proje için yıl içinde bir yönden diğer yöne (Tunus'tan Türkiye'ye ya da Türkiye'den Tunus'a) yapılacak bilimsel ziyaretlerin toplam süresi 60 günü geçmemelidir.
• Proje bütçesi;
• Altyapı oluşturmaya yönelik olan projeler desteklenmez.
• Makine-teçhizat taleplerinin toplam bütçe ile dengeli olması gözetilir.
• Uluslararası Araştırma projeleri destek üst limiti (Burs dahil, Proje Teşvik İkramiyesi (PTİ) ve Kurum hissesi hariç)720.000 TL’dir.
• Projede görev alma limitleri: Uluslararası projelerde görev alabilmeye ilişkin herhangi bir sınırlama bulunmamaktadır.
• Proje süresi: Proje süresi en fazla 36 aydır.

• 29 Haziran - 4 Temmuz 2025 tarihleri arasında ‘Kimya’ alanında düzenlenecek olan “74. Lindau Nobel Ödüllü Bilim İnsanları Toplantısı” (The 74th Lindau Nobel Laureate Meeting on Chemistry) ile 26 - 30 Ağustos 2025 tarihleri arasında ‘Ekonomi’ alanında düzenlenecek olan “8. Lindau Ekonomi Ödüllü Bilim İnsanları Toplantısı” (The 8th Lindau Meeting on Economic Sciences) etkinlikleri için başvurular 23 Eylül - 3 Ekim 2024 tarihleri arasında BİDEB Başvuru ve İzleme Sistemi üzerinden çevrimiçi alınacaktır.

• ‘Kimya’ alanında düzenlenecek olan “74. Lindau Nobel Ödüllü Bilim İnsanları Toplantıları” (The 74th Lindau Nobel Laureate Meeting on Chemistry) etkinliği için Kimya ve ilişkili alanlarda çalışan lisans, yüksek lisans ve doktora öğrencileri ile doktora sonrası genç araştırmacıların başvuruları;  ‘Ekonomi’ alanında düzenlenecek olan “8. Lindau Alfred Nobel Anısına Sveriges Riksbank Ekonomi Bilimleri Ödülü Sahipleri Toplantısı” (The 8th Lindau Meeting of the Laureates of the Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel)  etkinliği için Ekonomi ve ilişkili alanlarda çalışan lisans, yüksek lisans ve doktora öğrencileri ile doktora sonrası genç araştırmacıların başvuruları kabul edilecektir. 

• Program kapsamında başvurular 3 Ekim 2024 tarihi saat 17:30’a kadar https://e-bideb.tubitak.gov.tr/ adresi üzerinden alınacaktır.

Prof. Dr. Hasan MANDAL, Kurumun ve Yönetim Kurulunun Başkanıdır. 10/07/2018 tarihli ve 30474 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 3 numaralı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi kapsamında; TÜBİTAK Başkanı Cumhurbaşkanı kararıyla, TÜBİTAK Yönetim Kurulu Üyeleri ve TÜBİTAK Başkan Yardımcıları ise Cumhurbaşkanı onayı ile atanır.

Başkanlık Makamına;

• Genel Sekreterlik
• Özel Kalem Müdürlüğü
• İç Denetim Birimi Başkanlığı
• Danışmanlar
• Hukuk Hizmetleri Başkanlığı
• Teknoloji Transfer Ofisi Başkanlığı
• Bilim, Teknoloji ve Yenilik Politikaları Daire Başkanlığı
• Uluslararası İşbirliği Daire Başkanlığı
• Kurumsal İletişim Daire Başkanlığı
• Teknoloji ve Yenilik Destek Programları Başkanlığı
• Araştırma Destek Programları Başkanlığı
• Bilim İnsanı Destek Programları Başkanlığı
• Bilim ve Toplum Başkanlığı,

Başkan Yardımcısı İsmail DOĞAN'a;

• Bilişim ve Bilgi Güvenliği İleri Teknolojiler Araştırma Merkezi (BİLGEM)
• Marmara Araştırma Merkezi (MAM)
• Savunma Sanayii Araştırma ve Geliştirme Enstitüsü (SAGE)
• Uzay Teknolojileri Araştırma Enstitüsü (UZAY)
• Raylı Ulaşım Teknolojileri Enstitüsü (RUTE)
• Ulusal Metroloji Enstitüsü (UME)
• Türkiye Sanayi Sevk ve İdare Enstitüsü (TÜSSİDE)
• Temel Bilimler Araştırma Enstitüsü (TBAE)
• Temiz Enerji, İklim Değişikliği ve Sürdürülebilirlik Araştırma Enstitüsü
• Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi (ULAKBİM)
• TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi (TUG)
• Bursa Test ve Analiz Laboratuvarı (BUTAL)

bağlıdır.

Cumhurbaşkanlığı himayelerinde, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı uhdesinde, TÜBİTAK MAM Kutup Araştırmaları Enstitüsü koordinasyonunda gerçekleştirilen 4.Ulusal Arktik Bilimsel Araştırma Seferi ekibi, 71 derece kuzey enleminden kuzey kutup noktasına çevirdikleri rotalarıyla deniz buzu hattında ulaştı. 

Bu yıl özellikle iklim değişikliğinin hızlı sonuçlarına dair net veriler sunmayı amaçlayan seferde bulunan 11 kişilik bilim ekibi, geçtikleri Arktik Okyanusu’nda bulunan Barents Denizi’nde günlerdir zorlu koşullarda sürdürdükleri yolculuklarını 81 derece kuzey enleminde görülen deniz buzu hattında gelerek yarıladı. 

4. Ulusal Arktik Bilimsel Araştırma Seferi Lideri Prof. Dr. Ersan Başar, Tromso’dan başladıkları zorlu gemi seferinde 4 gün boyunca çok büyük dalgalarla mücadele etmek zorunda kaldıklarını söyledi. Başar, “Rotamız üzerinde bulunan tüm istasyonlarımızda bilimsel çalışmalarımızı sürdürdük, örnekleri aldık. Özellikle deniz bilimleri alanında birçok çalışma yürütülüyor. Daha sonrasında 80 derecenin üzerine çıktık. Burada çok yoğun deniz buzlarıyla karşılaştık, özellikle deniz buzlarında geminin seyri çok zor, bunlardan dolayı da çok zorlandık. Ancak bu deniz buzu içerisinde de örneklemelerimizi yaptık. Batıya gitme planımız maalesef biraz ertelenmek zorunda kaldı. Güneye inerek adanın güney kısmından geçiş sağlayarak tekrar kuzeye çıkmayı planladık.” ifadelerini kullandı. 

Nordaustlandet ve çevresinde yeni örnekleme noktalarında çalışmalar yapıldı

Brasvallbreen buzul kütlesinin dünyadaki erimenin çok yoğun olduğu buzullardan biri olduğunu ve özellikle bilim insanlarının bu bölgeye çok odaklandığını bildiren Başar, “Bilim insanlarımızla birlikte buzulun önünde örneklemelerimizi yapıyoruz. Çünkü dünyadaki küresel iklim değişikliğine bağlı olarak yoğun olarak buzulların eridiği noktalardan birinin önünde bulunuyoruz” dedi.

Norveç Meteoroloji Enstitüsünün güncel deniz buzu uydu verileriyle takip edilen seferin rotasının deniz buzu hareketleriyle yeniden şekillendiğini kaydeden Başar, “Çok ağır olan rüzgar ve hava şartlarına karşın dün aynı hava değişti ve güneş çıktı. Güneşle birlikte o fırtına sanki bitmiş, çok sakin bir ortamla karşılaştık. Bu sakin ortam sadece bizlerin moralini yükseltmedi sanırım bölgedeki canlı hayvanların da moralini yükseltti. İlk defa bu kadar yoğun olarak kutup ayısını bir arada gördük. Bu da güzel anılarımızdan bir tanesiydi. Bugün hava biraz daha kötü değil yine düne göre ama yine Arktik'teki dalga rüzgar ve yağmur, bazen kar yağışı ve fırtına şeklinde karşılaşıyoruz ” diye konuştu.

“Seferimizin yarısını tamamlamış bulunuyoruz”

Başar, Arktik bölgesinde gerçekleşen çalışmalarda deniz şartlarının çok bağlayıcı olduğuna ve bu şartlara uyum sağlanması gerektiğine dikkati çekerek, “Gemide sürekli sallanıyorsunuz. Rüzgar, dalga ve akıntının etkisiyle örnekleme yaparken çevresel şartlar bizleri çok etkiliyor. Deniz suyu şu anda sıfır derecelere geldi. Sürekli su ile çalıştığınız için elleriniz ve ayaklarınız çok üşüyor. Ekibin buna hazır olması da çok önemli. Özellikle mental ve fiziksel anlamda ekibimizin durumu çok iyi ve planladığımız tüm örneklemelerimizi yapıyoruz. Bugün itibarıyla seferimizin yarısını tamamlamış bulunuyoruz. Bundan sonra da gelen istasyonlarımızda güzel bir şekilde örnekleme yapacağımızı tahmin ediyorum.” vurgusu yaptı.

Bilim ekibi, 4. Ulusal Arktik Bilimsel Araştırma seferi kapsamında Arktik Okyanusu’nda sürdürdükleri çalışmaları gelecek haftalarda tamamlamayı planlıyor.

Dünyada kutup bilimleri konusunda yaptığı özgün bilimsel çalışmalar ile öncü ülkeler arasında yer alma vizyonumuz doğrultusunda T.C. Cumhurbaşkanlığı himayelerinde, TÜBİTAK MAM Kutup Araştırmaları Enstitüsü (KARE) koordinasyonunda her yıl düzenli olarak kutup bölgelerine (Arktik ve Antarktika) ulusal bilim seferleri düzenlenmektedir. Seferler ile, kutup bilimleri konusunda bilim insanlarımızın; özgün, sürdürülebilir ve kaliteli bilimsel çalışmalar yapması, diğer ülkelerin bilim insanları ile iş birliğinin sağlanması ve ülkemizin kutup bölgelerinde söz sahibi saygın ülkeler arasına girmesi amaçlanmaktadır.

Bu amaçlara uygun şekilde; "Kutuplar" ile ilgili bilimsel çalışmaların destekleneceği 2025 Yılı KUTUP-1001 ve KUTUP Yabancı Araştırma Üssü Katılım proje çağrıları,TÜBİTAK-MAM KARE ile ARDEB tarafından belirlenen koşullar çerçevesinde 12/08/2024 tarihinde açılmıştır. Çağrılar kapsamında; "Bilimsel Araştırma Bütçesi" 900.000 TL, proje kapsamında ödenebilecek Proje Teşvik İkramiyesi (PTİ) miktarı ise 100.000 TL’dir. Söz konusu çağrılara çevrim içi başvuru için son tarih 27/09/2024, e-imza sürecinin tamamlanması için son tarih ise 30/09/2024 olarak belirlenmiştir. KUTUP-1001 ve KUTUP Yabancı Araştırma Üssü Katılım çağrı metinleri aşağıda yer almaktadır: 

KUTUP-1001 çağrısına başvuru yapmak için tıklayınız.

KUTUP Yabancı Araştırma Üssü Katılım çağrısına başvuru yapmak için tıklayınız.

Prof. Dr. Meral Beksaç

TÜRKÖK kurulmadan önce ülkemizde ilk kez Ankara Üniversitesi Akraba Dışı Doku Bankasını kurmuş olması, TÜRKÖK kuruluşunda ve Türkiye’de ilk uluslararası Akredite Kordon Kanı Bankasının kurulmasında öncü ve etkin rol alması; hematoloji alanında yaptığı araştırmalar, yürüttüğü ulusal/uluslararası projeler ve yayınlarıyla mensup olduğu bilim dalının ülkemizde kurumsallaşmasında öncü ve etkin rol alarak uzun dönemli yaygın etkili hizmetlerde bulunması nedeniyle TÜBİTAK Hizmet Ödülü verilmiştir.

Ana Bilim Dalı: İç Hastalıkları /Hematoloji 

Araştırma Alanları: Kordon Kanı ve Kök Hücre Nakli, Multipl Miyelom Biyolojisi ve Tedavisi, Deneysel Hematoloji 

Görev Yeri: İstinye Üniversitesi Tıp Fakültesi Dahili Tıp Bilimleri Bölümü 

Daha fazla bilgi için:  https://medicine.istinye.edu.tr/tr/kadro/21479

Dünya'da kutup bilimleri konusunda yaptığı özgün bilimsel çalışmalar ile öncü ülkeler arasında yer alma vizyonumuz doğrultusunda T.C. Cumhurbaşkanlığı himayelerinde, TÜBİTAK MAM Kutup Araştırmaları Enstitüsü (KARE) koordinasyonunda her yıl düzenli olarak kutup bölgelerine (Arktik ve Antarktika) ulusal bilim seferleri düzenlenmektedir. Seferler ile, kutup bilimleri konusunda bilim insanlarımızın; özgün, sürdürülebilir ve kaliteli bilimsel çalışmalar yapması, diğer ülkelerin bilim insanları ile iş birliğinin sağlanması ve ülkemizin kutup bölgelerinde söz sahibi saygın ülkeler arasına girmesi amaçlanmaktadır.

Bu amaçlara uygun şekilde; "Kutuplar" ile ilgili bilimsel çalışmaların destekleneceği 2026 Yılı KUTUP-1001 ve KUTUP Yabancı Araştırma Üssü Katılım Proje çağrıları, TÜBİTAK-MAM KARE ile ARDEB tarafından belirlenen koşullar çerçevesinde açılmıştır. 

KUTUP-1001 çağrısına başvuru yapmak için tıklayınız. 

KUTUP Yabancı Araştırma Üssü Katılım çağrısına başvuru yapmak için tıklayınız.

DUYURU (29/07/2024) Burs miktarları güncellendi!
TÜBİTAK Bilim İnsanı Destek Programları Başkanlığı (BİDEB) tarafından yürütülen 2244-Sanayi Doktora Programı kapsamında ödenen burs miktarları 1 Temmuz 2024 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere güncellenmiştir. Doktora bursiyerlerimiz 25.800 TL/ay tam burs, 7.200 TL/ay kısmi burs alabilmektedir. 

Ayrıca, 2244-Sanayi Doktora Programı kapsamında desteklenen bursiyerlerimiz, “BİDEB 2250-Lisansüstü Bursları Performans Programı”na başvuru yapmaları durumunda performans kriterlerine göre 1 Temmuz 2024 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere 8.700 TL/Ay'a kadar ek burs alabileceklerdir.

DUYURU (03/01/2024) Burs miktarları güncellendi!
TÜBİTAK bilim İnsanı Destek Programları Başkanlığı (BİDEB) tarafından türütülen 2244-Sanayi Doktora Programı kapsamında ödenen burs miktarları 1 Ocak 2024 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere güncellenmiştir. Doktora bursiyerlerimiz 21.500 TL/ay tam burs, 6.000 TL/ay kısmi burs alabilmektedir. 

Ayrıca, 2244-Sanayi Doktora Programı kapsamında desteklenen bursiyerlerimiz, “BİDEB 2250-Lisansüstü Bursları Performans Programı”na başvuru yapmaları durumunda performans kriterlerine göre 1 Ocak 2024 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere 7.250 TL/Ay'a kadar ek burs alabileceklerdir.

DUYURU (16.01.2023): TÜBİTAK Bilim İnsanı Destek Programları Başkanlığı (BİDEB) tarafından yürütülen 2244-Sanayi Doktora Programı kapsamında ödenen burs miktarları 1 Ocak 2023 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere güncellenmiştir. Doktora bursiyerlerimiz 10.580 TL/Ay tam burs, 3.440 TL/Ay kısmi burs alabilecektir. Yeni burs tutarları 1 Ocak 2023 tarihinden itibaren geçerli olacağı için zamlı bursların ilk ödemeleri Şubat ayında yapılacaktır. (Program mevzuatına göre bursların ait oldukları ayı takip eden ayın ilk 10 günü içerisinde ödenmesi gerekir.). Ayrıca, 2244-Sanayi Doktora Programı kapsamında desteklenen bursiyerlerimiz, “BİDEB 2250-Lisansüstü Bursları Performans Programı”na başvuru yapmaları durumunda performans kriterlerine göre 1 Ocak 2023 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere 3.505 TL/Ay'a kadar ek burs alabileceklerdir.

DUYURU (30.09.2022): 2244-Sanayi Doktora Programı kapsamında desteklenen bursiyerlerimiz, “BİDEB 2250-Lisansüstü Bursları Performans Programı”na başvuru yapmaları durumunda performans kriterlerine göre 1 Ağustos 2022 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere 2.650 TL/ay ek burs alabileceklerdir.

BURSİYERLERİMİZE ÖNEMLİ DUYURU (Tarih: 29.07.2022): TÜBİTAK Bilim İnsanı Destek Programları Başkanlığı (BİDEB) tarafından yürütülen 2244-Sanayi Doktora Programı kapsamında ödenen burs miktarları 1 Ağustos 2022 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere güncellenmiştir. Doktora bursiyerlerimiz 8.000 TL/ay tam burs, 2.600 TL/ay kısmi burs alabilecektir. Ayrıca, 2244-Sanayi Doktora Programı kapsamında desteklenen bursiyerlerimiz BİDEB 2250-Lisansüstü Bursları Performans Programı’ndan yararlanarak 2250 Programı kapsamında 2.000 TL/ay ek burs alabileceklerdir. Yeni burs tutarları 1 Ağustos 2022 tarihinden itibaren geçerli olacağı için zamlı bursların ilk ödemeleri Eylül ayında yapılacaktır. (Program mevzuatına göre bursların ait oldukları ayı takip eden ayın ilk 10 günü içerisinde ödenmesi gerekir.)

DUYURU (28.02.2022): 2244-Sanayi Doktora Programı kapsamında desteklenen bursiyerlerimiz, “BİDEB 2250-Lisansüstü Bursları Performans Programı”na başvuru yapmaları durumunda performans kriterlerine göre 2.000 TL/aya kadar ek burs alabileceklerdir.

4.1. Başvuru Koşulları

4.1.1. TÜBİTAK Fen Lisesi’nde lise eğitimine veya yurt içindeki üniversitelerde lisans öğrenimine devam ediyor olması,
4.1.2. Bu programdan üniversite eğitimi sırasında daha önce yararlanmamış olması,
4.1.3. Başvurduğu tarih itibarıyla lisans genel ağırlıklı not ortalamasının 2,50/4,00 veya 65/100 puanın üzerinde olması,
4.1.4. Eğitimin düzenleneceği dilde aşağıdaki yabancı dil koşullarından birinin sağlanması gerekir:
• Başvuru yılı itibarıyla son 5 yıl içerisinde YDS, e-YDS, YÖKDİL, e-YÖKDİL, TIPDİL sınavlarından birinden en az 70 puan veya son 2 yıl içerisinde ÖSYM tarafından eş değerliği kabul edilen yabancı dil sınavlarından birinden muadil puan almış olmak,
• %100 yabancı dille öğretim yapan bir üniversitede lisans öğrenimi görüyor olması
4.1.5. 4.1.5.1, 4.1.5.2, 4.1.5.3, 4.1.5.4 veya 4.1.5.5 maddelerinden birini sağlaması:
4.1.5.1 Yükseköğretim Kurumları Sınavı’nda (YKS) sayısal programlar için TYT veya Y-SAY; sözel ve eşit ağırlıklı programlar için TYT puan türünde ilk 25.000’e girmiş olması ve aşağıdaki koşullardan birini sağlaması:
• Başvuru tarihinin son günü itibarıyla en az altı ay süreyle ARDEB/BİDEB/TEYDEB bursiyeri olması,
• 2209-A Üniversite Öğrencileri Araştırma Projeleri Destekleme Programı veya 2209-B Üniversite Öğrencileri Sanayiye Yönelik Araştırma Projeleri Desteği Programı’ndan birini başarı ile tamamlamış olması, 
• 2242 Üniversite Öğrencileri Araştırma Proje Yarışmaları Programının final aşamasında derece alması,
• 2204-A Lise Öğrencileri Araştırma Projeleri Yarışması, 2204-C Lise Öğrencileri Kutup Araştırma Projeleri Yarışması veya 2204-D Lise Öğrencileri İklim Değişikliği Araştırma Projeleri Yarışması final aşamasında birincilik, ikincilik veya üçüncülük derecesi alması.
4.1.5.2 2202-Ulusal Bilim Olimpiyatları (ortaokul düzeyi hariç) ikinci aşama sınavı sonucunda altın, gümüş veya bronz madalya alması,
4.1.5.3 2202-Ulusal Bilim Olimpiyatları (ortaokul düzeyi hariç) ikinci aşama sınavı sonucunda başarılı olarak TÜBİTAK tarafından gönderildiği Uluslararası Bilim Olimpiyatlarında altın, gümüş veya bronz madalya alması,
4.1.5.4 2204-A Lise Öğrencileri Araştırma Projeleri Yarışması sonucunda başarılı olarak TÜBİTAK tarafından gönderildiği Uluslararası Proje Yarışmalarında ülkemiz adına yarışarak birincilik, ikincilik, üçüncülük, dördüncülük veya özel ödül derecesi alması,
4.1.5.5 “2249-Bilim ve Teknoloji Okulları Programı” kapsamında TÜBİTAK Fen Lisesi öğrencisi olması.
4.1.6. Başvurunun ilk günü itibarıyla son 3 yılın herhangi bir yılında aşağıdaki sıralamalardan birini sağlayan bir kurum/kuruluştan eğitimine katkı sağlayacak bir alanda yaz/kış okulu veya staj programına kabul edildiğini belgelendirmek, 
4.1.6.1 THE (Times Higher Education) veya QS (Quacquarelli Symonds) Dünya Üniversite Sıralaması çalışması kapsamında alan bazında yapılan sıralamalarda ilk 250 üniversite,
4.1.6.2 Avrupa Komisyonu Ortak Araştırma Merkezi (JRC) tarafından yayınlanmış dünyada en çok Ar-Ge harcaması yapan ilk 2500 şirket,
4.1.6.3 Scimago kurumlar sıralamasında sağlık - yükseköğretim - kamu - özel alt alanlarında ilk 250 kurum,
4.1.6.4 En fazla yatırım alan başarılı start-up ve unicorn şirket
• CBInsights tarafından yayınlanan ve girişim seviyesinden 1 milyar ABD doları ve üzeri değerlemeye ulaşan “Unicorn” şirketler listesi
• Crunchbase ve CBInsights veritabanlarına göre son 5 yılda kurulup son 5 yılda en fazla yatırım alan ilk 1000 firma
4.1.7. Özel öğrenci statüsünde olanlar, pasif öğrenciler ve yabancı dil hazırlık aşamasında olanlar bu programa başvuru yapamaz.
 

TÜBİTAK Popüler Bilim Kitapları bünyesinde basılmasını talep ettiğiniz eser başvurularınızı Kitap Yönetim Sistemi Kit-si (kitsi.tubitak.gov.tr) üzerinden yapabilirsiniz. Başvuru sürecini kendi hesabınız üzerinden takip edebilirsiniz. Başvuru yapmadan önce lütfen aşağıdaki hususları dikkatle gözden geçiriniz.

• Başvurusunu yapmak istediğiniz eserin popüler bilim dili ile yazıldığından lütfen emin olunuz.
• TÜBİTAK tarafından yayımlanmış kitapları mutlaka inceleyiniz https://yayinlar.tubitak.gov.tr/
• Başvurusunu yapmak istediğiniz eserin; ders kitabı, akademik yayın, tez, didaktik metin vb. olmamasına lütfen özellikle dikkat ediniz.
• Başvurusunu yapmak istediğiniz kitabın yapay zeka ile çizilmiş görselleri telif hakları sebebiyle kabul edilmemektedir.
• Başvurusunu yapmak istediğiniz kitabın benzerlik analizlerinden geçirilmiş olması gereklidir.

Telif Eserler için Başvuru süreci:

1. Başvurusu yapılan eserin görsel ve içerik tasarımı tamamlanmış olmalıdır.

2. Her eser öncelikle "popüler bilim kitabı" kapsamında ön değerlendirmeye alınarak editör incelemesinden geçer.

3. Ön değerlendirmeyi geçen eserler, Yayın Danışma Kurulu tarafından incelenmek üzere ayda bir veya 2 ayda bir (iş planı önceliğine göre) toplanan kurul gündemine alınır.

4. Esere ait değerlendirmelerin raporlanması, diğer süreçlerin tamamlanması ve yazara bilgilendirme yapılması 2 ila 4 ay sürebilir.

5. Bu süreçte sormak istediğiniz her konu için telifhaklari@tubitak.gov.tr adresine yazabilirsiniz.

TÜBİTAK 1071 Programı kapsamında, TÜBİTAK ile Moldova Araştırma ve Geliştirme Ajansı (National Agency for Research and Development – NARD) arasındaki bilimsel iş birliği anlaşması ve uygulama protokolü çerçevesinde açılan çağrı kapsamında, iki ülkenin bilim insanları tarafından ortaklaşa gerçekleştirilecek araştırma projeleri desteklenecektir. 

Çağrı kapsamında yer alan tematik alanlar aşağıda sunulmaktadır:

• İlaç Bilimleri

• Biyomalzemeler

• Polimerler

• Metaller ve Alaşımlar

• Nanomalzemeler

• Su ve Atık Su Arıtma Teknolojileri

• Çevre Bilimleri ve Biyoçeşitlilik

• Teknoloji Tabanlı Sosyo-Ekonomik Etkiler 

Çağrıya ve tematik alanlara ilişkin ayrıntılı bilgiye aşağıdaki çağrı metni üzerinden ulaşılabilmektedir.

Ortak araştırma projesi önermek isteyen Türkiye'deki bilim insanlarının, projeyi birlikte gerçekleştirecekleri Moldova’da çalışan bilim insanları ile proje ortağı olarak anlaşmaları gerekmektedir. Tek taraflı proje başvuruları kabul edilmemektedir.

Türkiye’den başvurular için proje başvuru sistemine buradan ulaşabilirsiniz.

Son Başvuru Tarihi: 27 Ekim 2025

E-imza Son Tarihi: 3 Kasım 2025

Akdeniz Üniversitesi tarafından bu yıl 26.’sı düzenlenen ‘Çevre Hizmet Ödülleri-2023’ ödül töreni TÜBİTAK Başkanı Prof. Dr. Hasan Mandal’ın katılımıyla gerçekleştirildi. Çevre Hizmet Ödülleri kapsamında Bilim Onur Ödülüne layık görülen Prof. Dr. Hasan Mandal’a ödülü, Rektör Prof. Dr. Özlenen Özkan tarafından takdim edildi. TÜBİTAK’tan Doç. Dr. Şiir Kılkış da bilim hizmet ödülüne iklim değişikliği ve sürdürülebilirlik odağında bilimsel ilerlemelerin artırılmasına yönelik bilim hizmetleri ve hükümetler arası iklim değişikliği panelindeki (IPCC) bilimsel görevleri nedeniyle layık görüldü.

Akdeniz Üniversitesi Çevre Sorunları Araştırma ve Uygulama Merkezi (AKÇAM) tarafından ‘Çevre Hizmet Ödülleri - 2023’ ödül töreni İletişim Fakültesi Konferans Salonu’nda gerçekleştirildi. Törene TÜBİTAK Başkanı Prof. Dr. Hasan Mandal, Akdeniz Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Özlenen Özkan, Rektör Yardımcıları Prof. Dr. Gülbin Arıcı, Cengiz Toker, Prof. Dr. Şükrü Özen, AKÇAM Müdürü Doç. Dr. İ. Ethem Karadirek, Genel Sekreter Dr. Ali Evren İmre, Sanayi ve Teknoloji İl Müdürü Dr. Ömer Ersoy, KOSGEB Antalya Müdürü Dr. İbrahim Uğur Erkış, Teknokent Genel Müdürü Dr. İbrahim Yavuz, dekanlar, öğretim üyeleri ve öğrenciler katıldı.

Kıymetli Bir Ödül

TÜBİTAK Başkanı Prof. Dr. Hasan Mandal, Dünya Çevre Günü’nde böyle anlamlı bir ödüle layık görülmekten duyduğu memnuniyeti dile getirerek teşekkür etti. Çevre Hizmet Ödülünün önemine değinen Başkan Prof. Dr. Hasan Mandal “Çevre alanında 26 yıl tabii önemli bir zaman. Belki 26 yıl önce böyle bir ödülün anlamı biraz daha farkındalık odaklıydı. Toplumsal duyarlılık anlamında önemli olma noktasından bugüne kadar geçen zamanda gerçekten ne kadar zorunlu olduğunu, bir diğer ifadeyle bu tipteki bir öngörü çalışmasının farkındalıktan zorunluğa doğru geçen bir ortamda ne kadar kıymetli olduğunu görmüş olduk. Görev yapmaktan onur duyduğum kurumum TÜBİTAK’ta en çok üzerinde durduğumuz konulardan biri dünyanın geleceğinde ne tip güçlüklerle karşılaşacağımızın senaryoları üzerine araştırmacılarımızı hem üniversite tarafında hem sanayi tarafında oluşturmaya çalıştığımız bir ekosistemle katkı vermeye yönelttik. Bu çalışmaların görünür olması bizim için çok kıymetli. Bu ödülün 26 yıldır bu ödülleri veren Akdeniz Üniversitemiz tarafından verilmesi ekstra önem atfediyor.” dedi.

Akdeniz Havzası iklim değişikliğinden en fazla etkilenecek yer

Konuşmasında Akdeniz bölgesinin iklim değişikliğinden en çok etkilenecek bölge olduğuna dikkat çeken Başkan Prof. Dr. Hasan Mandal, “Geleceğe doğru baktığımız zaman inişli çıkışlı yıllar var. Yani sanayi devrimlerinden itibaren baktığımız zaman inişler çıkışlar var ama sürekli bir artış eğiliminde ve 2023 yılı dünyadaki sıcaklık ortalamasının en yüksek yaşandığı yıl oldu. Sadece yıl değil Antalya için bir haftadaki değişiklikleri de görebiliyoruz. Ne kadar hızlı değişiklerin olduğu yani uyum sağlayacak bir zaman dilimi olmadığını görüyoruz. Bu hem yıllar boyutunda yok hem de takvimler aylar günler boyutunda yok. Dahası bu bölge, yani Antalya ve özellikle de Akdeniz havzası bundan en fazla etkilenecek olan bir yer. Akdeniz bölgesi, Antalya dediğimiz zaman hep olumlu pozitif taraflarıyla bir refah veya yaşam noktasında aklımıza gelen bölge, ama eğer gerçekten bir çözüm oluşturulmaz ise en fazla göç olacak olan bölge içinde yaşıyoruz.” açıklamasında bulundu.

Üniversitelere Görev Düşüyor

Üniversitelere, akademisyenlere daha fazla görev düştüğünün altını çizen Prof. Dr. Hasan Mandal, “Çevre dediğimiz zaman geçmişte kendi başına ele aldığımız bir başlıkken şu anda çevre, ekonomi, sosyal, jeopolitik ve teknolojik anlamdaki bu beşli sarmal ilişkiyi anlamak gerekiyor. Bu da biz akademisyenler olarak üniversite olarak araştırma ekosistemi olarak bize daha fazla görev düştüğünün göstergesi. Geleneksel çözümler yeterli değil. Pandemiyi hepimiz bir anda unuttuk. Gelecekte olacak mı olabilir ama sebep sonuç ilişkisine bakarsak esasında yaşamış olduğumuz pandemi bir sebep miydi, yoksa bir sonuç muydu? Esasında bir iklim değişikliğinin farklı bir şekilde yansımasıydı. En azından kendi bilimsel değerlendirmelerimizde. Tek sağlık kavramını kullandığımız bir döneme girdik. Yani insan sağlığı, hayvan sağlığı ve çevre sağlığı. Çevredeki, biyoçeşitlilikteki ve ekosistemdeki bir değişiklik, oradaki bir hayvanın hayatını değiştiriyor ve hayvan hayatının değişmesi, insana bulaşıcı hastalık olarak dönüyor ve bu nedenler bir pandemi yaşanmasına sebep olabiliyor. Gelecekte bunu yaşayabilir miyiz? Belki covid olmayacak başka şekilde, bir çözüm oluşturmadığımız sürece bizim gelecekte farklı pandemilere hazırlıklı olmamız gerekiyor.” dedi.

“Gençlerimize Güveniyoruz”

Konuşmasında gençlere güvendiğini de vurgulayan Prof. Dr. Hasan Mandal, “Bir kurum başkanı olarak söylüyorum, bizim şu anki deneyimlerimiz yani benim yaş grubundaki araştırmacıların, bilim insanlarının deneyimi bu kadar zorlukların üstesinden gelmek için ne yazık ki yeterli değil. O yüzden ben genç arkadaşlarımıza, öğrencilerimize, araştırmacılarımıza kendimizden daha çok güveniyorum. Çünkü onların konuya bakış ve çözüm arayışlarının özellikle TEKNOFEST'te gösterdikleri çalışma, birlikte başarma yaklaşımını bizden daha iyi özümsemeleri gelecekte bizim için bir umut uyandırıyor.” dedi.

Akdeniz Üniversitemizin Çalışmaları Umut Verici

Prof. Dr. Hasan Mandal konuşmasını şöyle sürdürdü; “Bu güçlüğün üstesinden gelebilmek için bilim ve teknoloji bana göre anahtar kelimeler. Yani üniversitelerimiz, en önemli gücümüz insan kaynağı, genç insan kaynağımız, araştırmacılarımız ve öğrencilerimiz. Ben bunun yapılabileceğine yürekten inanıyorum. Bu sorunun üstesinden bu güçlüklerin üstesinden gelebilecek olanda yine bu coğrafyalar, bu bölge. Özellikle de Akdeniz bölgesinin ve Akdeniz Üniversitemizin de 26 yıldır böyle bir sürecin içinde olmuş olmasını bu anlamda hem konuya yaklaşım noktasında sahiplenme, sorumluluk alma hem de aynı zamanda da umut verme noktasında görüyorum. Tekrar böyle bir ödüle layık görülmüş olmamın şahsım için değil, kurumum TÜBİTAK için önemli olduğunu düşünüyorum. Tekrar başta Sayın Rektörümüz olmak üzere ilgili Çevre Sorunları Araştırma ve Uygulama Merkezimize, değerli Akdeniz Üniversitesi hocalarımıza, personeline ve öğrencilerine teşekkür ediyorum.”

AB Çerçeve Programları ve Ufuk Avrupa

(Ayrıntılı Bilgi için ufukavrupa.org.tr )

Avrupa Birliği Çerçeve Programları (AB ÇP) Avrupa’nın bilim, teknoloji politika ve uygulamalarının uyumlaştırılması amacıyla oluşturulan Topluluk Programı’dır. İlki 1984 yılında başlatılmıştır ve dünyanın en yüksek bütçeli sivil araştırma programıdır. Çerçeve Programlar Avrupa’nın araştırma ve teknoloji geliştirme kapasitesini güçlendirmek, üniversite-sanayi işbirliğini teşvik etmek, AB üye ülkeleri, AB aday ülkeleri ve AB’nin işbirliği yaptığı diğer ülkeler ile AB politikalarına ilişkin farklı alanlarda işbirliğini geliştirmek amacıyla yürütülmektedir. Program uluslararası ortaklıklar yolu ile geleceğin teknolojilerine yön verme amacıyla oluşturulmuştur.

Çerçeve Programlar, geniş kapsamlı bir bilimsel çerçeve içerisinde araştırma ve teknoloji geliştirme faaliyetlerini desteklemek için kurulan özel bir fonlama sistemi ile hayata geçirilmektedir. 2014-2020 yıllarını kapsayan süreçte Ufuk 2020 Programı yürütülmüştür. Avrupa Birliği’nin yeni dönem Araştırma ve Yenilik Çerçeve Programı olan Ufuk Avrupa ise 2021-2027 yılları arasında Avrupa Komisyonu tarafından yürütülecektir.

Ufuk Avrupa Nedir?

Avrupa Birliği 9. Çerçeve Programı olan Ufuk Avrupa ile 2021-2027 yılları arasında 95,5 milyar Avro'luk bütçeyle bilim ve yenilik faaliyetlerinin desteklenmesi hedeflenmektedir.

Ufuk Avrupa bileşenleri altında yer alan küme, alan ve misyonlarda 2021 yılı çağrıları 24 Haziran 2021 tarihi itibariyle açılmıştır. Çağrı duyurularına Avrupa Komisyonunun Fonlama ve İhale Portalı üzerinden çağrı sayfasındaki arama motoru ve ilgili filtreler kullanılarak erişilebilir.

Ufuk Avrupa Programın amaçları;

• Avrupa Birliği’ni bilimsel ve teknolojik yönden güçlendirmek,
• Avrupa’nın yenilik kapasitesini, rekabetçiliğini ve istihdamını yükseltmek, toplum önceliklerini karşılamak,
• Avrupa’nın sosyoekonomik model ve değerlerini sürdürmektir.

Ufuk Avrupa Programının yapısı Ufuk2020 Programının yapısına benzer şekilde 3 bileşen altında toplanmaktadır. Bu 3 bileşen Bilimsel Mükemmeliyet, Küresel Sorunlar ve Endüstriyel Rekabet, Yenilikçi Avrupa olarak belirlenmiştir. Alt programların birbiri ve diğer Birlik Programları ile uyumlu ve bütünleyici olması planlanmıştır. Açık bilim ve açık yenilik kavramları Programın bütünü için uygulanacaktır.

Ufuk Avrupa Programı yapısı aşağıda sunulmaktadır.

ARBİS, Araştırmacı Bilgi Sistemi

• https://arbis.tubitak.gov.tr

ARDEB-PBS, Proje Başvuru Sistemi

• https://ardeb-pbs.tubitak.gov.tr

ARDEB-PTS, Proje Takip Sistemi

• https://ardeb-pts.tubitak.gov.tr

BİDEB, Başvuru ve İzleme Sistemi

• https://e-bideb.tubitak.gov.tr

BİTO, Bilim ve Toplum Programları Müdürlüğü Başvuru Sistemleri

• 4004, 4005 ve 4007 için: https://bilimtoplum-pbs.tubitak.gov.tr/
• 4006 için: https://bilimiz.tubitak.gov.tr/

TEYDEB, Proje Değerlendirme ve İzleme Sistemi

• https://eteydeb.tubitak.gov.tr

UİDB, Uluslararası İşbirliği Daire Başkanlığı

• https://uidb-pbs.tubitak.gov.tr

TARABİS, TÜBİTAK Araştırma Altyapısı Bilgi Sistemi

• https://tarabis.tubitak.gov.tr

Transfer Takip Sistemi

• TTS (Transfer Takip Sistemi)

TÜBİTAK Fen Lisesi’ne 2024-2025 eğitim ve öğretim yılı için 90 öğrenci alınacak. TÜBİTAK Fen Lisesi Merkezi Yetenek Giriş Sınavına başvurular 28 Haziran – 3 Temmuz 2024 tarihleri arasında e-Okul Yönetim Bilgi Sistemi üzerinden yapılacak.

TÜBİTAK Gebze Yerleşkesinde kurulan TÜBİTAK Fen Lisesine, 2023-2024 eğitim ve öğretim yılında resmî, özel ve imam hatip ortaokullarının 8’inci sınıfında öğrenim gören ve 2024 Merkezi Sınav sonuçlarına göre yüzde 1’lik başarı diliminde yer alan tüm öğrenciler başvuru yapabilecek. 

TÜBİTAK Fen Lisesi Merkezi Yetenek Giriş Sınavı, 7 Temmuz 2024 Pazar günü 10.00-11.40 saatleri arasında Adana, Ankara, Antalya, Balıkesir, Bursa, Denizli, Diyarbakır, Erzurum, Eskişehir, Gaziantep, Hatay, İstanbul Anadolu, İstanbul Avrupa, İzmir, Kayseri, Kocaeli, Konya, Malatya, Mersin, Muğla, Sakarya, Samsun, Tekirdağ, Trabzon ve Van illerinde TÜBİTAK tarafından belirlenen 25 sınav merkezinde yapılacak.

Geleceğin bilim insanları TÜBİTAK Fen Lisesinde yetişiyor

Millî Eğitim Bakanlığı'na bağlı, ​​hazırlık sınıfı dahil toplam 5 yıllık ​​lise programından oluşan resmi bir öğretim kurumu olan TÜBİTAK Fen Lisesi, 2021-2022 eğitim-öğretim yılına 90 öğrenci ile başladı. 

TÜBİTAK Fen Lisesi’nde, alanında uzman öğretmen ve akademisyenlerle ileri düzey ve yükselen teknolojiler için gerekli olacak bilgi ve becerilerin kazandırılacağı bilim eğitimi veriliyor. TÜBİTAK Fen Lisesi’nde hazırlık sınıfından başlamak üzere öğrenim süresince aylık karşılıksız burs, TÜBİTAK Gebze yerleşkesinde konaklama hizmeti, Türkiye’nin en donanımlı ve uluslararası düzeydeki TÜBİTAK laboratuvarlarını kullanma imkânı, TÜBİTAK Merkez ve Enstitüleri’nde staj imkânı, kariyerleri boyunca mentorluk desteği, bilim söyleşileri, kulüp etkinlikleri, spor müsabakaları, teknik geziler ve daha pek çok imkan karşılıksız olarak öğrencilerimize sunuluyor.

TÜBİTAK Fen Lisesi Merkezi Yetenek Sınavı Başvuru ve Uygulama Kılavuzuna ekteki dokümandan erişebilirsiniz.

Bu destek kapsamında bilimin ve teknolojinin her alanında ülkemiz açısından çığır açıcı nitelikte gelişmeler sağlamaya yönelik hedefler içeren, alanında önemli boşlukları giderebilme ve araştırmacılara yeni bir bakış açısı kazandırabilme fırsatı sunan, önemli bir keşif ve/veya buluş yapma potansiyeli projeleri gerçekleştirecek olan yurt içindeki bilim bilim insanlarının çalışmalarının Türkiye’de sürdürülebilirliğinin sağlanmasına ve bu nitelikte sunulacak projelerine destek verilmesi hedeflenmektedir. Bu program kapsamında hibe destek olarak;

sağlanır.

*Proje ekibine en az 2 en fazla 5 bursiyer eklenebilir.

Projenin yürütüleceği kurum/kuruluşun başvuru tarihinde;

• KOBİ ölçeğinde firma olması durumunda program kapsamında verilecek desteğin %25'i projenin yürütüleceği kurum/kuruluş tarafından,

• Büyük ölçekli firma olması durumunda program kapsamında verilecek desteğin %40'ı projenin yürütüleceği kurum/kuruluş tarafından,

• Vakıf Üniversitesi olması durumunda program kapsamında verilecek desteğin %25'i projenin yürütüleceği kurum/kuruluş tarafından,

• Kamu Kurumu veya Devlet Üniversitesi olması durumunda program kapsamında verilecek desteğin %100'ü TÜBİTAK tarafından karşılanır.

Destek süresi 36 aydır.

TÜBİTAK Fen Lisesi Merkezi Yetenek Giriş Sınavına başvurular başlıyor.

TÜBİTAK Fen Lisesi’ne 2025-2026 eğitim ve öğretim yılı için 90 öğrenci alınacak. TÜBİTAK Fen Lisesi Merkezi Yetenek Giriş Sınavına başvurular 11-16 Temmuz 2025 tarihleri arasında e-Okul Yönetim Bilgi Sistemi üzerinden yapılacak.

TÜBİTAK Gebze Yerleşkesinde kurulan TÜBİTAK Fen Lisesine, 2024-2025 eğitim ve öğretim yılında resmî, özel ve imam hatip ortaokullarının 8’inci sınıfında öğrenim gören ve 2025 Merkezi Sınav sonuçlarına göre yüzde 1’lik başarı diliminde yer alan tüm öğrenciler başvuru yapabilecek. 

TÜBİTAK Fen Lisesi Merkezi Yetenek Giriş Sınavı, 19 Temmuz 2025 Cumartesi günü 10.00-11.40 saatleri arasında Adana, Ankara, Antalya, Balıkesir, Bursa, Denizli, Diyarbakır, Erzurum, Eskişehir, Gaziantep, Hatay, İstanbul Anadolu, İstanbul Avrupa, İzmir, Kayseri, Kocaeli, Konya, Malatya, Mersin, Muğla, Sakarya, Samsun, Tekirdağ, Trabzon ve Van illerinde TÜBİTAK tarafından belirlenen 25 sınav merkezinde yapılacak.

Geleceğin Bilim İnsanları İçin Kritik Tarihler: 11-16 Temmuz 2025

Millî Eğitim Bakanlığı'na bağlı, ​​hazırlık sınıfı dahil toplam 5 yıllık ​​lise programından oluşan resmi bir öğretim kurumu olan TÜBİTAK Fen Lisesi, 2021-2022 eğitim-öğretim yılına 90 öğrenci ile başladı. 

TÜBİTAK Fen Lisesi’nde, alanında uzman öğretmen ve akademisyenlerle ileri düzey ve yükselen teknolojiler için gerekli olacak bilgi ve becerilerin kazandırılacağı bilim eğitimi veriliyor. TÜBİTAK Fen Lisesi’nde hazırlık sınıfından başlamak üzere öğrenim süresince aylık karşılıksız burs, TÜBİTAK Gebze yerleşkesinde konaklama hizmeti, Türkiye’nin en donanımlı ve uluslararası düzeydeki TÜBİTAK laboratuvarlarını kullanma imkânı, TÜBİTAK Merkez ve Enstitüleri’nde staj imkânı, kariyerleri boyunca mentorluk desteği, bilim söyleşileri, kulüp etkinlikleri, spor müsabakaları, teknik geziler ve daha pek çok imkan karşılıksız olarak öğrencilerimize sunuluyor.

TÜBİTAK Fen Lisesi Merkezi Yetenek Sınavı Başvuru ve Uygulama Kılavuzuna ekteki dokümandan erişebilirsiniz.