Arama

Dünyanın en büyük havacılık, uzay ve teknoloji festivali TEKNOFEST’in bu yılki durağı yavru vatan Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) oldu. Festivalin kapılarını ziyaretçilerine açtığı andan itibaren, teknoloji tutkunları adeta festival alanına akın etmeye başladı. TEKNOFEST KKTC’nin açılışı; Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır, KKTC Cumhurbaşkanı Ersin Tatar, KKTC Başbakanı Ünal Üstel, KKTC Cumhuriyet Meclisi Başkanı Ziya Öztürkler, Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii (SSB) Başkanı Haluk Görgün ile TEKNOFEST Yönetim Kurulu ve Türkiye Teknoloji Takımı Vakfı (T3 Vakfı) Mütevelli Heyeti Başkanı Selçuk Bayraktar’ın katılımlarıyla gerçekleştirildi. TÜBİTAK Başkanı Prof. Dr. Orhan Aydın da açılışta yer aldı.

“Gençlerimiz Çok Daha Büyük İşlere İmza Atacaklar”

Bakan Kacır TEKNOFEST KKTC açılış töreninde, şehitlerimizin emaneti kardeş topraklara, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ne, Anadolu’dan, Trakya’dan selam getirdiklerini belirterek, şunları söyledi: 

“Anavatan’dan, kalbi kardeşleriyle çarpan 85 milyondan, tam bağımsız Türkiye’nin lideri Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan’dan sizlere selam getirdik.  Bugün her zaman olduğu gibi yüreklerimiz bir. Ana vatan Türkiye ve kardeşimiz Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti olarak yine biriz, beraberiz. El ele, omuz omuza, tek yürek, tek bileğiz. Mehmetçiklerin, mücahidlerin omuz omuza çarpıştığı, kanlarının kanlarına karıştığı Kıbrıs Barış Harekâtından 51 yıl sonra, TEKNOFEST’i burada, Lefkoşa’da gerçekleştirmemiz; Türkiye'nin ve Türk milletinin Kıbrıs davasına verdiği önemin göstergesi ve Ada’daki ebedi Türk varlığının nişanesidir. Bu vesileyle; Kıbrıs Türklerinin egemenlik ve özgürlük mücadelesinin önderleri merhum Doktor Fazıl Küçük ve kurucu Cumhurbaşkanı merhum Rauf Denktaş’a Allah’tan rahmet diliyor, Kıbrıs Türkü’nün haklı davasında yanında duran tüm devlet adamlarımızı şükranla anıyorum.”

Bakan Kacır “51 yıl önce ambargolarla bileği bükülecek zannedilen, askerine telsiz dahi üretemez sanılan Türk milleti, boyun eğmemiş, Milli Teknoloji Hamlesiyle İHA’larını, uydularını, jet motorlarını, helikopterlerini, çıkarma gemilerini, otomobillerini kendi imkanlarıyla üretmeyi başarmıştır. İnanıyorum ki, genç kardeşlerimiz çok daha büyük işlere imza atacaklar. Yeter ki, biz onların yanında olalım. Bu TEKNOFEST’te düzenlediğimiz 6 yarışmaya katılan 47 bin gencin heyecanı aydınlık yarınların müjdecisidir. Arzumuz, bu heyecanın Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde sürmesidir. Bunu hep birlikte başarabiliriz. Kuzey Kıbrıs’ı hep birlikte Bilişim Adası yapabiliriz” dedi. 

“Ar-Ge ve inovasyon alanında elde ettiğimiz tüm deneyimi Kuzey Kıbrıslı kardeşlerimizle paylaşmaya, 106 teknopark, 11 bin 500 teknoloji girişimi, 290 bin kişilik Ar-Ge ordusuyla sahip olduğumuz kabiliyeti kardeş topraklarla buluşturmaya hazırız.  Biz, bir ve beraber oldukça bu hedefler yakındır. Aramıza nifak tohumları ekmek isteyenlere asla izin vermeyeceğiz. Hiçbir kardeşimizin  elini bırakmayacağız. Enerjimizi asla        iç çekişmelerle tüketmeyeceğiz. Bu yolculukta hedeflerimize ulaşana dek omuz omuza vermeye devam edeceğiz” diyen Kacır, “Hedef, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin hakkının teslim edilmesi, tüm dünya tarafından tanınmasıdır. Hedef, mazlumların, masumların, mahzunların yüzlerinin güldüğü Türkiye Yüzyılını inşa etmektir. Hedef, Kızılelma’dır” vurgusu yaptı. 

 “Gençler Dünyanın Temelini Atıyor”

TEKNOFEST Yönetim Kurulu Başkanı Selçuk Bayraktar, TEKNOFEST KKTC 2025'te yaptığı konuşmada, "Bu gençler sadece yarışmıyor, yeni bir dünyanın temellerini atıyor. TEKNOFEST, rotasını kaybeden dünyaya yön veren bir harekettir. TEKNOFEST, adil bir dünyanın tohumudur" dedi.

Türkiye ile KKTC'nin aynı kökten gelen, aynı ideale gönül veren büyük bir aile olduğuna vurgu yapan Bayraktar, Kıbrıs'ın bağrında bir kez daha ilan ediyoruz: Teknolojide tam bağımsız Türkiye, tam bağımsız Türk dünyası" diye konuştu.

KKTC'nin semalarında Akıncı, Bayraktar TB2, Anka, Hürkuş'un uçtuğunu yerde ise gençlerin projeleriyle göklere selam yolladığını ifade eden Bayraktar, yeni dünyanın anahtarının yüksek teknoloji ve yapay zeka olduğunu kaydetti.

TÜBİTAK’tan Üç Farklı Alanda Etkinlik

Festival kapılarını açtığı andan itibaren en çok ilgi gören kurumlardan biri olan TÜBİTAK; ana standı, iki farklı tematik çadırı ve çok sayıda enstitüsüyle ziyaretçileri bilim ve teknolojiyle buluşturuyor.

Ana TÜBİTAK Standında BİLGEM, MAM, RUTE, SAGE, UME ve UZAY enstitülerinin yanı sıra Bilim ve Toplum Başkanlığı (BİTO) bu alanda yer alıyor. Stantta her yaştan ziyaretçiye yönelik bilimsel içerikler, deneysel atölyeler, teknoloji uygulamaları ve bilgi yarışmaları düzenleniyor.

Gerçekleştirilen Etkinlikler

TÜBİTAK Bilim ve Toplum Başkanlığı

Bilim Genç mobil uygulaması üzerinden yapılacak dijital bilgi yarışmasına katılanlara çeşitli ödüller veriliyor. Eğitim Atölyeleri ve Bilim Merkezleri birimleri tarafından dönüşümlü olarak Hidrolik Kamyon Yapımı, Fenakistoskop Tasarımı, Periskop Yapımı, Denge Kuşu Tasarımı, Kaleidoskop Yapımı etkinlikleri gerçekleştiriliyor.

TÜBİTAK BİLGEM

Metaverse Macera Adası

TÜBİTAK MAM

DNA Modelleme, Molekül Modelleme, VR Kutup, Duvar Arkası İzleme, Benzersiz İkili: Parmak İzi ve DNA Eşleştirme atölyeleri

TÜBİTAK RUTE

Eskişehir5000 Ahşap Tren Maketi Atölyesi

Enerji Serüveni: Pil Tasarım Atölyesi

TÜBİTAK SAGE

Roketimi Tasarlıyorum Atölyesi.

TÜBİTAK UME

Zamanın Muhafızı Adlı Vr Oyun 

Elektrikli Araç Şarj Ölçüm İstasyonu

TÜBİTAK UZAY

İMECE ve TÜRKSAT 6A uydu atölyeleri.

Sergilenen Ürün ve Teknolojiler

TÜBİTAK RUTE

ESKİŞEHİR 5000 Lokomotif Maketi ve Özgün Lokomotif Motoru.

TÜBİTAK SAGE

KUZGUN serisi akıllı mühimmatlar, GÖKSUR hava savunma sistemi ve S-FORCE sanal kokpit ve simülasyon sistemi.

TÜBİTAK UZAY

TÜRKSAT 6A ve Ay Uzay Aracı Maketleri.

Sosyal İnovasyon Yarışması Çadırı 

Toplam 86 finalist takım ilkokul, ortaokul, lise ve üniversite seviyelerinde projelerini sergiliyor. Festivalin ilk üç gününde dört jüri odasında değerlendirmeler yapılıyor. Yarışmaya Azerbaycan, Pakistan, KKTC ve Afganistan’dan da toplam 8 yabancı takım katılıyor. Yaklaşık 260 öğrencinin yer alacağı çadırda öğrenciler projelerini ziyaretçilere anlatıyor, sunumlarını gerçekleştiriyor.

“Ufkun Ötesinde” Uzay Sergisi 

TÜBİTAK Bilim ve Toplum Başkanlığı tarafından hazırlanan sergide Türkiye’nin ilk astronotları Alper Gezeravcı ve Tuva Cihangir Atasever’in deneyleri, CUPOLA modülü, uzay görev eşyaları, astronot patch’leri, Uzay Yolcusu oyunu ve Astronot Olabilir Miyim? gibi interaktif düzenekler ve    Bilim ve Teknik Fotoğraf Çekim Alanı yer alıyor.

Festival, 4 Mayıs 2025 tarihine kadar ziyaretçilerini ağırlayacak. 

Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu’nun 24. toplantısı, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın başkanlığında, aralarında iki Başbakan Yardımcısının yanı sıra 11 Bakanın da bulunduğu 80’den fazla üst düzey yetkilinin katılımıyla 7 Ağustos 2012 Salı günü Vali Galip Demirel Ankara Vilayetler Evi’nde gerçekleştirildi.

Ana gündemi "Yenilik ve Girişimcilik Sisteminde İnsan Kaynakları ve Eğitimin Rolü" olan toplantı; Başbakan Erdoğan’ın açılış konuşmasıyla başladı ve TÜBİTAK Başkanı Prof. Dr. Yücel Altunbaşak ile Kalkınma Bakanlığı Müsteşarı Kemal Madenoğlu’nun sunuşlarıyla devam etti.

Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu’nun 24. toplantısında:

• Eğitimin Niteliğini Artırmak Amacıyla Durum Tespitine Yönelik Çalışmalar Yapılması [2012/101]
• İlk ve Ortaöğretimde Eğitim Müfredatına Uygun Dijital İçeriklerin Geliştirilmesi ve Erişime Sunulması [2012/102]
• Lisans Düzeyinde Dijital Ders İçeriklerinin Geliştirilmesinin Teşvik Edilmesi ve Erişime Sunulması [2012/103]
• Temel Yetkinliklerin Öğrencilere Daha Etkin Bir Şekilde Kazandırılması Amacıyla Öğretim Programlarının Revizyonuna Yönelik Çalışmalar Yapılması ve Eğitim İçeriklerinin Tasarlanması [2012/104]
• İlk ve Ortaöğretimde Yabancı Dil Öğretim Sistemi Konusunda Araştırma Yapılması ve Alternatif Öğretim Modellerinin Geliştirilmesi [2012/105]
• Yurt Dışında Lisansüstü Eğitim Desteği Sağlayan Burs Programlarının Yeniden Yapılandırılması [2012/106]
• İlk ve Ortaöğretim Öğrencileri için Bilim Fuarlarının Düzenlenmesi [2012/107]
• Üniversiteye Giriş Sisteminin Yeniden Yapılandırılması  [2012/108]
• AB Çerçeve Programları Horizon 2020’ye Katılım Hazırlıklarının Yürütülmesi [2012/109]

başlıklarında dokuz yeni karar alındı. Toplantıda ayrıca iki ek karar alındı.

Alınan kararların yanında BTYK’nın 17. toplantısında alınan “2009-2011 Türkiye Ar-Ge Harcamaları” kararı kapsamındaki çalışmalar sonuçlandırıldı. Konu ile ilgili raporlamalara 2011/101 no.lu “Ulusal Yenilik Sistemi 2023 Yılı Hedefleri” kararı kapsamında devam edilecek.

BTYK’nın 24. toplantısına ilişkin belgeler aşağıda sunulmaktadır:

• Başbakan Recep Tayyip ERDOĞAN’ın Konuşması
• TÜBİTAK Başkanı Prof. Dr. Yücel ALTUNBAŞAK’ın Sunuşu
• Kalkınma Bakanlığı Müsteşarı Kemal MADENOĞLU’nun Sunuşu
• Gelişmelere İlişkin Değerlendirmeler
• Sonuçlanan Karar
• Yeni Kararlar
• Ek Kararlar
• Ekler:
  • EK-1: AB 7. Çerçeve Programı Ara Değerlendirme Raporu (1 Ocak 2007-30 Haziran 2012)
  • EK-2: BTYK’nın 2011/106 no.lu Kararı Kapsamında Hazırlanan Mevzuat Değisikliği Önerileri

BTYK’nın 24. toplantısına ilişkin soru, görüş ve yorumlarınızı politikalar[at]tubitak.gov.tr adresine iletebilirsiniz.

Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu’nun 29. toplantısı, Başbakan Prof. Dr. Ahmet Davutoğlu’nun başkanlığında, aralarında üç Başbakan Yardımcısının yanı sıra 13 Bakanın da bulunduğu 102 üst düzey yetkilinin katılımıyla 17 Şubat 2016 Çarşamba günü Vali Galip Demirel Ankara Vilayetler Evi’nde gerçekleştirildi.

Ana gündemi "Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu Kararları ve Gelişmeleri" olan toplantı; Başbakan Davutoğlu’nun açılış konuşmasıyla başladı ve TÜBİTAK Başkanı Prof. Dr. A. Arif ERGİN’in sunuşu ile devam etti.

Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu’nun 29. toplantısında:

• Akıllı Üretim Sistemlerine Yönelik Çalışmalar Yapılması [2016/101]
• Ulusal Nükleer Teknoloji Geliştirme Programı 2016-2023 [2016/102]

başlıklarında iki yeni karar alındı.

Alınan kararların yanında 2007/107 no.lu “Ulusal Nükleer Teknoloji Geliştirme Programı” kararı alınan 2016/102 no.lu yeni kararla ilişkili olarak sonuçlandırıldı. 2011/106 no.lu “Kamu Alımlarının ve Kullanım Hakkı Tahsislerinin Yeniliği, Yerlileşmeyi ve Teknoloji Transferini Teşvik Edecek Şekilde İyileştirilmesi”, 2011/108 no.lu “Yerli Patentlerin Lisanslanmasını Teşvik Edecek Politika Araçlarının Geliştirilmesi”, 2012/101 no.lu “Eğitimin Niteliğini Artırmak Amacıyla Durum Tespitine Yönelik Çalışmalar Yapılması”, 2013/103 no.lu “e-Devlet Uygulamaları Hizmet Alımları için Firma Belgelendirme Sistemi Oluşturulması”,  2013/106 no.lu “Sağlık Alanının Öncelikli Alan Olması” ve 2014/102 no.lu “Yüksek Teknoloji Şirketlerinin Satın Alınmasına Yönelik Desteklerin Geliştirilmesi” kararları da ilgili düzenlemelerin yapılması nedeniyle sonuçlandırıldı. İlgili gelişmeler  2010/201 no.lu “Ulusal Bilim, Teknoloji ve Yenilik Stratejisi 2011-2016” altında takip edilmeye devam edilecektir.

Ayrıca devam eden beş karar için yeni aşamaya geçilmesi veya yeni dönem için güncelleme gerekmesi nedeniyle ek kararlar alındı. Bunlar, 2005/9 no.lu “Ulusal Uzay Araştırmaları Programı”, 2010/201 no.lu “Ulusal Bilim, Teknoloji ve Yenilik Stratejisi 2011-2016”, 2011/102 no.lu “Ar-Ge, Yenilik ve Girişimcilik Destek Mekanizmalarında Bütünsellik, Uyum ve Hedef Odaklılığın Sağlanması için Koordinasyon Kurulu Oluşturulması”, 2011/107 no.lu “Bilim Merkezlerinin Yaygınlaştırılması” ve 2012/108 no.lu “Üniversiteye Giriş Sisteminin Yeniden Yapılandırılması” kararlarıdır.

BTYK’nın 29. toplantısına ilişkin belgeler aşağıda sunulmaktadır:

• Başbakan Prof. Dr. Ahmet DAVUTOĞLU’nun Konuşması
• TÜBİTAK Başkanı Prof. Dr. A. Arif ERGİN’in Sunuşu
• Gelişmelere İlişkin Değerlendirmeler
• Sonuçlanan Kararlar
• Ek Kararlar
   
  • Ek-9: Ulusal Bilim, Teknoloji ve Yenilik Stratejisi 2011-2016’nın 2015 Yılı Eylem Planı Gelişmeleri
  • Ek-10: Kamu Ar-Ge, Yenilik, Girişimcilik ve Ticarileştirme Desteklerinin Dağılımı
• Yeni Kararlar

BTYK’nın 29. toplantısına ilişkin soru, görüş ve yorumlarınızı politikalar[at]tubitak.gov.tr adresine iletebilirsiniz.

Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) tarafından oluşturulan ve ilki 2016 yılında yayınlanan “Üniversitelerin Alan Bazlı Yetkinlik Analizi” çalışması yeni dönem verileri ile güncellenerek yayınlanmıştır.

“Üniversitelerin Alan Bazlı Yetkinlik Analizi” çalışmasının amacı, üniversitelerin araştırma alanları bazında performanslarının birbirlerine karşılaştırmalı olarak değerlendirilebilmesini sağlamaktır. Ayrıca, bir üniversitenin kendi bünyesinde araştırma faaliyeti yürüttüğü tüm araştırma alanlarından hangilerinde; görece daha yetkin olduğunun analiz edilebilmesine imkan tanımaktadır. Bu bağlamda  ulusal politikaların, bölgesel planların, kurumsal stratejilerin belirlenmesi gibi çeşitli kritik süreçlerde veriye dayalı karar alma mekanizmalarının desteklenmesine yönelik gerçekleştirilmiştir.

Çalışmada 132 alt araştırma alanı temelinde hesaplamalar yapılmış ve grafik çizilmesi için yeterli minimum veri sayısına sahip 130 alt araştırma alanına ait grafikler hazırlanmıştır. Analize tabi tutulacak araştırma alanları, önceki çalışmada kullanılan alan sınıflaması üzerinden TÜBİTAK danışma ve grup yürütme kurulu ile araştırma merkez ve enstitülerinden yetkin uzmanların değerlendirmeleri; “All Science Journal Classification”(ASJC) sınıflandırması; ülkemizin çeşitli politika belgelerinde yer bulan güncel ülke ihtiyaçları ve güvenliği açısından kritik alanlar ile üniversitelerin eğitim alanları dikkate alınarak oluşturulmuştur.

Üniversite yetkinlik analizi, hacim ve kalite göstergeleri temelinde gerçekleştirilmiş olup; 2021 yılında yayınlanan çalışmayla aynı olacak şekilde kalite göstergeleri %60, hacim göstergeleri ise %40 ağırlığa sahiptir. Mevcut analizde kullanılan göstergeler bir önceki çalışmada kullanılan göstergeler ile hem ağırlık hem nitelik olarak aynıdır. Böylece mevcut çalışma bir önceki ile kıyaslanabilir olmuştur. Çalışmada toplamda % 60 ağırlığa sahip olan 7 kalite göstergesine yer verilmiştir. Dünyaya görece bağıl atıf etkisi; üniversitenin dünya çapında en fazla atıf alan ilk %10’luk dilime girmiş yayın sayısı; akademisyenlerin araştırma verimliliği; Ar-Ge ve yenilik projelerinin niteliği; patentler tarafından atıflanmış yayın sayısı; ve uluslararası işbirlikleri ile ülkemizin/üniversitenin uluslararasılaşmasına katkısı hususlarına yönelik göstergeler kalite göstergelerini oluşturmuştur. Hacim boyutunda ise 4 göstergeye yer verilmiştir. Bunlar dünyadaki bilgi birikimine katkı, Türkiye’de o alanda akademik değer yaratan kritik kitlenin ilgili üniversitede yer alma payı, Ar-Ge ve yenilik proje hacmi, üniversitenin ilgili alandaki Türkiye’ye görece bağıl odaklanma endeksidir.

Güncel yetkinlik analizi çalışması kapsamında, yayın ve atıflarla ilişkili veriler için 2019-2021; projelere ilişkin veriler için 2019-2022 dönemi  baz alınarak; 2018 yılı ve öncesinde kurulmuş olan 200 üniversitelerimiz değerlendirmeye alınmıştır. Göstergelere ilişkin veriler, Türkiye ve dünya için ayrı ayrı Scopus veri tabanı ve SciVal programı vasıtasıyla temin edilmiştir. Proje verileri için TÜBİTAK veri tabanı kullanılmış; üniversitelerin gerek ulusal gerekse uluslararası proje verileri hesaplamalara dâhil edilmiştir. Belirlenen alanlarda verilerin çekilmesi için eşleşme sağlanan durumlarda Scopus tarafından kullanılan “All Science Journal Classification”(ASJC); diğer durumda ise anahtar kelimelerden faydalanılmıştır.

Yapılan hesaplamalar neticesinde araştırma alanları ve üniversiteler için yetkinlik seviyelerini görsel olarak sunan grafiklere raporda yer verilmiştir. Alan ve üniversiteler bazında en az 6 veriye sahip olanlar için hacim ve kalite eksenlerine sahip yetkinlik grafikleri çizilmiştir.

Yapılan hesaplamalar ve çizilen grafikler üniversitelerin yetkin oldukları alanlar hakkında objektif veriye dayalı bilgi vermekte olup çeşitli politika yapma ve karar alma süreçlerine yardımcı olması temenni edilmektedir.

Üniversitelerin alan bazında yetkinlik analizi kapsamında gerçekleştirilen çalışmalar “Yöntemin ve yetkinlik göstergelerinin belirlenmesi”, “Araştırma alanlarının ve anahtar kelimelerin belirlenmesi”, “Gösterge verilerinin çekilmesi”, “Veri analizi” ve “Yetkinlik grafik ve tablolarının çizilmesi” olarak beş ana başlıkta gruplanmaktadır. Çalışma kapsamında izlenen yöntem Şekil-1’de özetlenmekte olup yönteme ilişkin detaylar her bir başlık altında paylaşılmaktadır:

Çizilen grafiklerde yatay eksen (x ekseni) kalite göstergelerinden alınan puanı 0-60 arası değer alarak; dikey eksen (y ekseni) hacim göstergelerinden alınan puanı 0-40 arası değer alarak göstermektedir. Eksenler birbirlerini ortanca değerlerden kesmektedir. Yani yatay eksenin üzerinde yer alan veriler ortanca değerden daha yüksek hacim puanı; dikey eksenin sağında kalan veriler de ortanca değerden daha yüksek kalite puanı elde etmiştir.

Alan yetkinlik grafiklerinin okunması ve yorumlanması:

Araştırma alanları bazında üniversitelerin yetkinlik puanlarını gösteren grafiklerde her bir nokta bir üniversiteyi temsil etmektedir. Alan grafiklerinde ülkemiz üniversiteleri 11 gösterge bazında birbiriyle kıyaslanmış; her göstergede bulunan değerler en yüksek veri 100 olacak şekilde normalize edilmiştir. Hacim ve kalite göstergeleri ilgili ağırlıklarla çarpılarak hacim için 0-40 arası; kalite için ise 0-60 arası olacak şekilde kalite ve hacim puanları bulunmuş ve eksenlere aktarılmıştır. Eksenlerin kesişim noktası ilgili alt alanda yer alan üniversitelerin toplam kalite ve toplam hacim yetkinlik puanlarının ortanca değerleridir.
Eksenler birbirlerini ortaca veriden kesmekte olup yatay eksenin üzerinde yer alan veriler ortanca değerden daha yüksek hacim puanına; dikey eksenin sağında kalan veriler de ortanca değerden daha yüksek kalite puanına sahiptir. Ortanca değerler alanlar arasında farklılık göstereceği için eksenlerin kesim noktaları her grafikte farklı olmaktadır.

Örnek Alan Grafiği incelendiğinde 1. bölgede kalan D, E, F ve J üniversitelerinin hem kalite hem hacim puanlarının ortanca değerin üstünde yer aldığı görülmektedir. Özellikle F üniversitesinin hacim ve kalite puanları ile diğer üniversitelerin önüne geçtiği gözlemlenmektedir.

2. bölgede yer alan L ve C üniversiteleri hacim puanları açısından ortanca değerin üzerinde puan almıştır. Bununla birlikte L ve C üniversitelerinin kalite göstergelerinden aldığı puan ortanca değerin altında kalmaktadır.

3. bölgede bulunan A, B, G, ve H üniversiteleri hem hacim hem kalite göstergelerinde ortanca değerin altında puan almış ve diğer üniversitelerin görece gerisinde kalmışlardır. Ancak burada unutulmaması gereken nokta bu dört üniversitenin grafikte yer alan diğer üniversitelere görece performansının ortaya konulduğudur. 

4. bölgede I ve K üniversiteleri ise kalite göstergeleri açısından ortanca değerin üstüne çıkmış özellikle K üniversitesi görece yüksek değerlere ulaşmıştır. Bununla birlikte bu iki üniversite hacim göstergeleri açısından ortanca değerin altında kalmaktadır.

Üniversite yetkinlik grafiklerinin okunması ve yorumlanması:

Üniversite grafikleri üniversitelerin minimum kriterleri sağlayan alanlarının 11 gösterge bazında birbiriyle kıyaslanması yoluyla bulunan kalite ve hacim göstergeleri kullanılarak hazırlanmıştır. Alan grafiklerinde olduğu gibi üniversite grafiklerinde de her göstergede bulunan değerler en yüksek veri 100 alacak şekilde normalize edilmiştir. Hacim ve kalite göstergeleri ilgili ağırlıklarla çarpılarak hacim için 0-40 arası; kalite için ise 0-60 arası olacak şekilde kalite ve hacim puanları bulunmuş ve eksenlere aktarılmıştır.

Eksenler birbirlerini her üniversitenin kendi veri sepeti içindeki ortanca veriden kesmekte olup yatay eksenin üzerinde yer alan veriler ortanca değerden daha yüksek hacim puanına; dikey eksenin sağında kalan veriler de ortanca değerden daha yüksek kalite puanına sahiptir. Ortanca değerler üniversiteden üniversiteye farklılık göstereceği için eksenlerin kesim noktaları her grafikte farklı olmaktadır.

Örnek Üniversite Grafiği incelendiğinde 1. bölgede kalan 4, 5, 6 ve 10 no’lu alanların hem kalite hem hacim puanlarının ortanca değerin üstünde yer aldığı görülmektedir. Üniversitenin özellikle 6 no’lu alanda aldığı hacim ve kalite puanları diğer alanlarının önünde yer almaktadır. Bu üniversitenin başta 6 no’lu alan olmak üzere 4, 5, 6 ve 10 no’lu alanlarda diğer alanlara görece hem kalite hem hacim açısından daha başarılı olduğu söylenebilir.

Üniversite 2. bölgede yer alan 3 ve 12 no’lu alanlarda hacim puanları açısından ortanca değerin üzerinde puan almıştır. Bununla birlikte 3 ve 12 no’lu alanlarda kalite göstergelerinden aldığı puanlar ortanca değerin altında kalmaktadır.

Üniversite 3. bölgede bulunan 1, 2, 7 ve 8 no’lu alanlarda hem kalite hem hacim açısından ortanca değerin altında puanlar almıştır. Üniversite bu alanlarda grafikte yer alan diğer alanlara kıyasla daha düşük performans göstermiştir. 

4. bölgede yer alan 9 ve 11 no’lu alanlarda üniversitenin yaptığı yayınlar kalite açısından ortanca değerin üzerinde bir puan almakla beraber hacim puanları ortanca değerin altında kalmıştır.

Bu grafikte bölgeler bazında alanları gruplamak mümkün olmakla birlikte; alanların detaylı incelenmesinde hacim ve kalite puanları açısından da ayrı ayrı birbirlerini geçebileceği de unutulmamalıdır.  

Üniversite grafiklerinin yorumlanması esnasında dikkat edilmesi gereken bir diğer husus bu grafiklerin üniversitenin alanlarının birbiriyle kıyaslanması sonucu ortaya çıktığıdır. Örnek grafikte üniversitenin 6 no’lu alanda diğer alanlara görece kendi içinde daha yetkin görünmesi, üniversitenin o alanda Türkiye çapında da önde olacağı anlamına gelmemektedir. Üniversite grafiklerinde alanların konumu; üniversite içinde birbirleriyle kıyaslanarak oluşmaktadır. Üniversitenin belli bir alanda Türkiye çapındaki yetkinliğini görmek için alan grafiklerine bakmak ve grafikleri birlikte değerlendirmek doğru olacaktır.

Yapılan analiz çalışmasının neticesinde her bir alt alan için üniversitelerin birbirlerine görece yetkinlik sıralamaları ve her üniversite için faaliyet gösterdikleri tüm alt alanları içeren yetkinlik haritaları elde edilmiştir. Çalışma sonucu elde edilen çıktılar aşağıdaki gibi listelenebilir:

• Araştırma alanı bazında yetkinlik grafikleri: İlgili araştırma alanında faaliyet gösteren üniversitelerin alan bazında aldıkları yetkinlik puanlarının hacim ve kalite alt boyutları açısından incelenmesi ve grafik düzleminde gösterimi 

• Üniversite bazında yetkinlik grafikleri: Bir üniversitenin faaliyet gösterdiği tüm alt araştırma alanlarının; üniversitenin kendi alan sepeti içinde birbirlerine görece kıyaslanarak hacim ve kalite alt boyutları açısından incelenmesi ve grafik düzleminde gösterimi 

Grafiklerin anlamlı olması için 6 ve üzeri veriye sahip alanların ve üniversitelerin grafikleri hazırlanmıştır

Yöntemin ve Yetkinlik Göstergelerinin Belirlenmesi

Üniversite yetkinlik analizi, hacim ve kalite göstergeleri temelinde gerçekleştirilmiş olup; kalite göstergeleri %60, hacim göstergeleri ise %40 ağırlığa sahiptir. Bu kapsamda, yayınların dünyaya görece bağıl atıf etkisi; üniversitenin dünya çapında en fazla atıf alan ilk %10’luk dilime girmiş yayın sayısı; akademisyenlerin araştırma verimliliği; Ar-Ge ve yenilik projelerinin niteliği; patentler tarafından atıflanmış yayın sayısı; ve uluslararası işbirlikleri ile ülkemizin/üniversitenin uluslararasılaşmasına katkısı hususlarına yönelik göstergeler kalite göstergeleri olarak çalışmada yer almıştır.  Hacim boyutunda ise 4 göstergeye yer verilmiştir. Bunlar dünyadaki bilgi birikimine katkı, Türkiye’de o alanda akademik değer yaratan kritik kitlenin ilgili üniversitede yer alma payı, Ar-Ge ve yenilik proje hacmi, üniversitenin ilgili alandaki Türkiye’ye görece bağıl odaklanma endeksidir. 
Kullanılan göstergeler aşağıdaki tabloda açıklanmaktadır.

Gösterge Verilerinin Çekilmesi

Analizde kullanılmak üzere 132 alt araştırma alanı için ayrı ayrı olacak şekilde ve 200 üniversite için alt araştırma alanı bazında
•    dünya yayın sayıları,
•    dünya yayınlarına ait atıf sayıları, 
•    Türkiye yayın sayıları, 
•    Türkiye yayınlarına ait atıf sayıları, 
•    üniversite yayın sayıları, 
•    üniversite yayınlarına ait atıf sayıları,
•    üniversitelerde yayın yapmış olan akademisyen sayıları, 
•    üniversitelerin atıf açısından dünyada en fazla atıf alan ilk %10’luk dilime girmiş yayın sayıları, 
•    Türkiye ve üniversitelerin uluslararası işbirlikli yayın sayısı
•    üniversitelerin patentler tarafından atıf yapılmış yayın sayıları 
•    üniversite bazında TÜBİTAK projelerinin bütçe ve sayılarına
 

ilişkin ham veriler yayın ve atıf tabanlı veriler için 2019-2021; proje tabanlı göstergeler için 2019-2022 yıllarını kapsayacak şekilde her yıl için ayrı ayrı elde edilmiştir. TÜBİTAK proje verileri için kurum içi veritabanından faydalanılmış olup diğer veriler için Scopus ve SciVal programları kullanılmıştır.

2023 yılı Üniversitelerin Alan Bazlı Yetkinlik Analizi çalışmasında analiz edilecek alanlar tespit edilirken çalışmanın devamlılığı açısından 2020 yılı çalışmasında kullanılan alan sınıflaması değerlendirilmiş; daha sonra dünyadaki güncel eğilimler, ülkemiz politika ve stratejileri, TÜBİTAK danışma ve grup yürütme kurulu ile araştırma merkez ve enstitülerinden yetkin uzmanların değerlendirmeleri, “All Science Journal Classification”(ASJC) sınıflandırması ve üniversitelerimizin eğitim alanları dikkate alınmıştır. Bu bakış açısıyla 21 ana araştırma alanı ve bunların altında 132 alt araştırma alanı belirlenmiştir.

Çalışma kapsamında analiz edilen ana ve alt alan listesi aşağıdaki tabloda verilmektedir:

Bu alana ilişkin veriler çalışma kapsamında yer almış ancak alan özelinde hesaplanan veri sayısı altıdan az olduğu için alan grafiği çizilmemiştir. Ekran Teknolojileri alanında hesaplamaya dâhil edilecek verilere sahip üniversitelerimiz Düzce Üniversitesi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Koç Üniversitesi, Muş Alparslan Üniversitesi ve Yıldız Teknik Üniversitesi olmuştur.

Bu alana ilişkin veriler çalışma kapsamında yer almış ancak alan özelinde hesaplanan veri sayısı altıdan az olduğu için alan grafiği çizilmemiştir. Enerji Sistemleri Yakıt-Yanma alanında hesaplamaya dâhil edilecek verilere sahip üniversitelerimiz Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi, İskenderun Teknik Üniversitesi ve Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi olmuştur.

Verilerin elde edilmesini takiben analizlerde sağlıklı sonuçlar almak amacıyla yayın ve akademisyen sayısı ile ilgili alt sınırlar uygulanmış ve sınırı aşamayan veri setleri analize dahil edilmemiştir. Alanlar ve üniversiteler için hesaplama yapılırken ilgili alanda bir üniversitenin en az 3 yayını ve 3 yazarı olması kısıtlaması uygulanmıştır. Yayın sayısının 3.000’in üzerinde olduğu alanlarda bu kural ilgili alanda Türkiye’den yapılan yayınların en az % 0,1’i kadar olması şartı aranmıştır. Enerji Sistemleri Yakıt-Yanma ve Ekran Teknolojileri alanlarında 3 yayın ve 3 yazar kuralını sağlayan üniversite sayısı alt değer olan 6’nın altında olmuştur. Bu nedenle bu alanlarda analiz grafikleri çizilmemiştir.

Akabinde her alan için tablolar oluşturulmuş uç değerler (outlier), basıklık (kurtosis) ve çarpıklık (skewness) dikkate alınarak her gösterge bazında üniversitelerin alacağı puanlar standardize edilerek hesaplanmıştır. Üniversitelerin gösterge bazında aldıkları puanlar göstergenin ağırlığıyla çarpılarak her alt alan için üniversite bazında yetkinlik puanları hesaplanmıştır.

Alt limitlerin uygulanması sonucunda elde edilen verilerden dördü hacim, yedisi kalite olmak üzere toplam 11 analiz göstergesi hesaplanmıştır. Analiz kapsamında üniversitelerin alt araştırma alanları bazında aldıkları toplam yetkinlik puanlarının incelenmesinin yanı sıra bu yetkinlik puanlarının hacimsel ve kalite alt boyutlarındaki yansımaları da ayrı olarak ele alınmıştır.  

NOT: 2/7/2018 tarihli ve 703 sayılı "Anayasada Yapılan Değişikliklere Uyum Sağlanması Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname"de belirtilen 106 no.lu maddeye istinaden Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu'nun (BTYK) kuruluş kanunu olan 77 sayılı KHK yürürlükten kaldırılmıştır. İlgili madde aşağıdaki gibidir:

"MADDE 106- 16/8/1983 tarihli ve 77 sayılı Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu Kurulmasına İlişkin Kanun Hükmünde Kararname yürürlükten kaldırılmıştır."

Websayfamızda BTYK ile ilgili bulunan içerik arşiv amacıyla yayımlanmaya devam edilmektedir.

Öte yandan, yeni düzenlemeye göre 10/7/2018 tarihli ve 1 sayılı "Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi" ile Bilim, Teknoloji ve Yenilik Politikaları Kurulu" (BTYPK) kurulmuştur. 15/7/2018 tarihli ve 4 sayılı "Bakanlıklara Bağlı, İlgili, İlişkili Kurum ve Kuruluşlar İle Diğer Kurum ve Kuruluşların Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi" kırkbirinci bölüm madde 584 (3) no.lu fıkra ile "TÜBİTAK yukarıda belirtilen bilimsel araştırma ve geliştirme faaliyetlerine ilişkin genel usul ve esasların belirlenmesinde Cumhurbaşkanlığı bünyesindeki Bilim, Teknoloji ve Yenilik Politikaları Kurulu ve diğer ilgili politika kurullarıyla koordinasyon içerisinde çalışır." denilmektedir. 9/10/2018 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan 2018/196 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile Cumhurbaşkanlığı Politika Kurullarının üye atamaları yapılmış olup, TÜBİTAK Başkanı Sayın Prof. Dr. Hasan Mandal da BTYPK'nın üyesi olarak atanmıştır.

Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu (BTYK) 4 Ekim 1983 tarih ve 77 sayılı Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ile kurulmuştur.

Yüksek Kurulun KHK ile belirlenen görevleri; uzun vadeli bilim ve teknoloji politikalarının tespitinde hükümete yardımcı olunması, hedeflerin saptanması, öncelikli alanların belirlenmesi, plan ve programların hazırlanması, kamu kuruluşlarının görevlendirilmesi, özel kuruluşlarla işbirliği sağlanması, gerekli yasa tasarıları ve mevzuatın hazırlanması, araştırıcı insan gücünün yetiştirilmesinin sağlanması, özel sektör araştırma merkezlerinin kurulması için tedbirler alınması, sektörler ve kuruluşlar arasında koordinasyonunun sağlanmasıdır.

BTYK, 77 sayılı KHK’nın 3. Maddesi çerçevesinde, 8 Haziran 2011 ve 4 Temmuz 2011 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan KHK’larla Bakanlık teşkilatlarında yapılan değişiklikler dikkate alınarak, Başbakanın başkanlığında, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı, Gümrük ve Ticaret Bakanı, Maliye Bakanı, Milli Eğitim Bakanı, Milli Savunma Bakanı, Sağlık Bakanı, Orman ve Su İşleri Bakanı ile YÖK Başkanı, Hazine Müsteşarı, Ekonomi Bakanlığı Müsteşarı, Kalkınma Bakanlığı Müsteşarı, TAEK Başkanı, TÜBİTAK Başkanı ile bir yardımcısı, TRT Genel Müdürü, TOBB Başkanı, TÜSEB Başkanı  ve YÖK’ün belirleyeceği, konu ile ilgili gelişmiş bir üniversitenin seçeceği bir üyeden oluşur. Gerektiğinde diğer Bakanlar ile araştırma kuruluşlarının sorumluları ve uzman kişiler de BTYK’ya davetli sıfatıyla katılım sağlayabilirler.

İlk toplantısı 9 Ekim 1989 tarihinde gerçekleşen BTYK’nın sekretarya faaliyetleri TÜBİTAK tarafından yürütülmektedir. Daha önceki toplantılarda alınan kararlara, TÜBİTAK Bilim, Teknoloji ve Yenilik Politikaları Daire Başkanlığı’nın www.tubitak.gov.tr/btyk adresli internet sitesinden erişilebilmektedir.  

20 yıllık sürede (1983 – 2004) sadece 9 kez toplanan BTYK, 2004 – 2016 yılları arasında düzenli olarak yılda iki kez olmak üzere toplam 20 kez toplanmıştır (Şekil 1). 

BTYK’nın 29. toplantısı 17 Şubat 2016 Çarşamba günü "Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu Kararları ve Gelişmeleri" ana gündemi ile gerçekleştirilmiştir.