Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı tarafından desteklenen Üniversite Bilişim Altyapıları Projesi kapsamında, üniversitelerin kritik verilerini güvenli şekilde yedekleyebilmeleri ve afet durumlarında kesintisiz faaliyet gösterebilmeleri amacıyla TÜBİTAK ULAKBİM tarafından Üniversite Bilişim Altyapıları Felaket Kurtarma Merkezi (ULAKFKM) ulusal ölçekte hizmete alındı.
6 Şubat Depremi sonrasında başlatılan çalışmalar doğrultusunda altyapı, 2025 Şubat ayında deprem bölgesindeki üniversitelere, Mayıs ayında ise Marmara bölgesindeki üniversitelerine açıldı; Kasım ayı itibarıyla da Türkiye’deki tüm üniversitelerin kullanımına sunularak ulusal çapta erişilebilir hâle geldi.
Sistemin Kullanım Durumu
Sistemin kullanımı TÜBİTAK ULAKBİM tarafından geliştirilen FKMPortal üzerinden gerçekleştirilmektedir. Üniversiteler bu portal aracılığıyla Yetkim Kimlik Federasyonu ile entegre kullanıcı yetkilendirmelerini yapabilmekte, başvurularını tamamlayabilmekte ve felaket kurtarma altyapısına veri aktarabilmektedir. Sistem, tamamen açık kaynak kodlu sistemler kullanılarak tasarlanmıştır.
Şu an itibarıyla;
61 üniversite portal üzerinde kullanıcılarını aktif hâle getirdi,
28 üniversite sisteme veri göndermeye başladı,
ULAKFKM altyapısı üzerinde 136 TB veri depolandı.
Üniversitelere Sağlanan Kaynaklar ve Hizmetler
Proje kapsamında devlet üniversitelerine 20 TB S3 nesne depolama alanı ücretsiz olarak tahsis ediliyor. Üniversiteler tarafından gönderilen veriler donanım düzeyinde şifrelenerek güvenli biçimde saklanıyor; TÜBİTAK ULAKBİM tarafından sağlanan coğrafi yedeklilik sayesinde veriler kampüs dışındaki güvenli veri merkezlerinde korunuyor.
Entegrasyon/test (onboarding) sürecini başarıyla tamamlayan devlet üniversitelerine S3 depolama hizmetine ek olarak OpenStack bulut kaynakları da tanımlanıyor.
Üç Aşamalı Altyapı Yaygınlaştırma Planı (2024–2026)
ULAKFKM altyapısı, yüksek erişilebilirlik ve kesintisiz hizmet sağlayacak şekilde üç aşamada yaygınlaştırılıyor:
- 2024 – Ana Sistem: ODTÜ MODSİMMER / ULAKBİM Veri Merkezi
- 2025 – Veri Merkezi Yedeklilik: Ankara Üniversitesi Veri Merkezi
- 2026 – Coğrafi Yedeklilik: Ankara dışındaki üçüncü veri merkezi
Bu yapı sayesinde üniversitelerin verileri coğrafi olarak dağıtılarak birbirini yedekleyen bir mimari üzerinde güvence altına alınıyor.
ULAKFKM Projesinin Üniversitelere Sağladığı Stratejik Katkılar
ULAKFKM projesi sayesinde Türkiye’deki üniversiteler;
- Kritik verilerini güvenle yedekleyebilme,
- Afet durumlarında kesintisiz çalışabilme,
- Gelişmiş bulut ve depolama altyapısına erişebilme,
- Açık kaynak teknolojilerle bağımsız ve ölçeklenebilir bir platformu kullanabilme ve
- Ulusal ölçekte koordineli bir dijital dayanıklılık ekosistemine katılabilme
imkânlarına sahip oluyor. Bu kapsamlı altyapı, Türkiye yükseköğretim sisteminin afetlere hazırlık, iş sürekliliği, veri güvenliği ve dijital kapasite açısından önemli ölçüde güçlenmesini sağlıyor.
