Gıda ve su kaynaklarının karşılıklı ilişkisi ve birbirine olan bağımlılığı, dünyanın en kurak tarım bölgelerinden biri olan Akdeniz Bölgesi’nde özellikle belirgindir.
Akdeniz Bölgesi’ndeki su kaynaklarının %70’i tarım için kullanılmaktadır. Bu değerli kaynağın kıtlığı göz önüne alındığında, Akdeniz havzasının sürdürülebilir geleceği için temiz ve ileriye yönelik su yönetiminin elzem olduğu görülmektedir. Bununla birlikte, bölgedeki ekosistemde görülen bozulma, iklim değişikliği ve kullanılabilir tarım arazisi ve su kaynaklarındaki azalmalar; gıda üretimi potansiyeli üzerinde ciddi etkiler yaratmaktadır. Su kıtlığı, kötüleşen su kalitesi ve su kaynaklarının aşırı kullanımı da gıda üretiminde azalmaya neden olan etkenlerdir.
Bu nedenle, PRIMA katılımcı ülkeleri bölgedeki gıda üretimi ve su temini konularında etkili ve sürdürülebilir inovatif çözümlerin bulunmasına odaklanmış, bu bağlamda PRIMA Programı’nı oluşturmaya karar vermişlerdir.
PRIMA Programı (Akdeniz Bölgesinde Araştırma ve İnovasyon için Ortaklık / Partnership for Research and Innovation in the Mediterraniean Area), su kaynakları ve gıda sistemleri alanlarında yürütülecek uluslararası ve çok ortaklı araştırma ve inovasyon projelerini desteklemeyi, bu kapsamda açılacak olan proje çağrılarına Akdeniz’in kuzeyinde ve güneyinde yer alan birçok ülkeden araştırmacıların katılımını sağlamayı, projeler kapsamında elde edilecek çıktıları ve inovatif çözümleri nihai kullanıcılara ulaştırmayı ve pilot aksiyonlara destek sağlamayı aGıda ve su kaynaklarının karşılıklı ilişkisi ve birbirine olan bağımlılığı, dünyanın en kurak tarım bölgelerinden biri olan Akdeniz Bölgesi’nde özellikle belirgindir.
Gıda ve su kaynaklarının karşılıklı ilişkisi ve birbirine olan bağımlılığı, dünyanın en kurak tarım bölgelerinden biri olan Akdeniz Bölgesi’nde özellikle belirgindir.
Akdeniz Bölgesi’ndeki su kaynaklarının %70’i tarım için kullanılmaktadır. Bu değerli kaynağın kıtlığı göz önüne alındığında, Akdeniz havzasının sürdürülebilir geleceği için temiz ve ileriye yönelik su yönetiminin elzem olduğu görülmektedir. Bununla birlikte, bölgedeki ekosistemde görülen bozulma, iklim değişikliği ve kullanılabilir tarım arazisi ve su kaynaklarındaki azalmalar; gıda üretimi potansiyeli üzerinde ciddi etkiler yaratmaktadır. Su kıtlığı, kötüleşen su kalitesi ve su kaynaklarının aşırı kullanımı da gıda üretiminde azalmaya neden olan etkenlerdir.
Bu nedenle, PRIMA katılımcı ülkeleri bölgedeki gıda üretimi ve su temini konularında etkili ve sürdürülebilir inovatif çözümlerin bulunmasına odaklanmış, bu bağlamda PRIMA Programı’nı oluşturmaya karar vermişlerdir.
PRIMA Programı (Akdeniz Bölgesinde Araştırma ve İnovasyon için Ortaklık / Partnership for Research and Innovation in the Mediterraniean Area), su kaynakları ve gıda sistemleri alanlarında yürütülecek uluslararası ve çok ortaklı araştırma ve inovasyon projelerini desteklemeyi, bu kapsamda açılacak olan proje çağrılarına Akdeniz’in kuzeyinde ve güneyinde yer alan birçok ülkeden araştırmacıların katılımını sağlamayı, projeler kapsamında elde edilecek çıktıları ve inovatif çözümleri nihai kullanıcılara ulaştırmayı ve pilot aksiyonlara destek sağlamayı amaçlamaktadır.
PRIMA Programı, Avrupa Birliği'nin İşleyişi Hakkındaki Antlaşma'nın 185. Maddesi kapsamında gerçekleştirilen, 2018 yılından başlayarak 10 yıl sürecek olan çok ortaklı uluslararası araştırma destek programıdır. İlgi program çerçevesinde su, gıda, tarım, tarım-gıda değer zinciri konularında yürütülecek uluslararası ve çok ortaklı araştırma ve inovasyon projeleri desteklenecek olup, bu kapsamda açılan uluslararası proje çağrılarına Akdeniz’in kuzeyinde ve güneyinde yer alan birçok ülkenin katılımı söz konusudur.
PRIMA katılımcısı 20 ülkeden Programa 10 yıl boyunca toplamda 274 Milyon Avro fon taahhüdünde bulunulmuştur. Programa ayrıca, Ufuk2020/Ufuk Avrupa Programı'ndan da toplamda 220 Milyon Avro fon tahsis edilmiştir.
PRIMA Programı kapsamındaki ortak araştırma ve inovasyon çağrıları, Barselona’da yer alan PRIMA Vakfı tarafından yürütülür.
PRIMA katılımcı ülkeleri; Almanya, Bulgaristan, Fransa, Portekiz, Hırvatistan, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi, Yunanistan, İspanya, İtalya, Lüksemburg, Malta, Slovenya, Cezayir, Mısır, Ürdün, İsrail, Lübnan, Fas, Tunus ve Türkiye’dir.
PRIMA Programı kapsamında desteklenen uluslararası projeler 2 Bölüme ayrılmaktadır:
- Bölüm 1: AB Fonu ile Desteklenen Projeler
- Bölüm 2: Ulusal Fonlar ile Desteklenen Projeler (AB katkısı olmaksızın)
Bölüm 1 kapsamındaki projeler programın süresi boyunca, Ufuk2020/Ufuk Avrupa Programı’ndan PRIMA’ya tahsis edilmiş olan fon ile desteklenecektir. Bu nedenle, başvurular yalnızca PRIMA’ya yapılacaktır. Bölüm 2 kapsamındaki projeler ise AB katkısı olmaksızın, yalnızca ulusal fonlayıcı kuruluşların PRIMA’ya taahhüt etmiş oldukları fonlar ile desteklenecektir. Bu kapsamda, proje konsorsiyumlarında yer alan araştırma ekiplerinin PRIMA’ya yaptıkları başvuruya ek olarak kendi ulusal fonlayıcı kuruluşlarına da ulusal başvuru yapmaları gerekmektedir. Konsorisyumlarda Türkiye’den yer alacak ekipler, başvurularını TÜBİTAK’a yapacaklardır.
PRIMA Girişimi kapsamında açılacak olan uluslararası proje çağrılarında yer alacak konsorsiyumun en az 3 farklı katılımcı ülkeden en az 4 farklı tüzel kişilikten katılan araştırmacılardan oluşması şartı bulunmaktadır*.
Bu çerçevede;
- En az 1 tüzel kişilik, AB üyesi veya Akdeniz’e sınırı olmayan Ufuk Avrupa asosiye ülkesinden: Almanya, Bulgaristan, Fransa, Portekiz, Hırvatistan, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi, Yunanistan, İspanya, İtalya, Lüksemburg, Malta, Slovenya
- En az 2 farklı tüzel kişilik**, PRIMA katılımcısı üçüncü ülke veya Akdeniz’e sınırı olan üçüncü ülkeden: Türkiye, Cezayir, Ürdün, İsrail, Tunus, Fas, Lübnan, Mısır
- En az 1 tüzel kişilik, herhangi bir PRIMA katılımcı ülkesinden (AB üyesi olan veya olmayan) olmalıdır.
* Bölüm 1 proje konsorsiyumlarında yukarıdaki kurallara ek olarak, konsorsiyumda mutlaka PRIMA Katılımcı ülkelerinde yerleşik bir KOBİ bulunmak zorundadır.
**Söz konusu 2 farklı tüzel kişilik aynı ya da farklı PRIMA katılımcısı üçüncü ülke / Akdeniz’e sınırı olan üçüncü ülkeden (Türkiye, Cezayir, Ürdün, İsrail, Tunus, Fas, Lübnan, Mısır) olabilecektir.
PRIMA bağımsız dış danışman veritabanına PRIMA resmi internet sayfasında yer alan Araştırma ve İnovasyon bölümünden kaydolabilirsiniz.
Program kapsamında açılan çağrılara başvurmak amacıyla ortak bulmak ve konsorsiyum oluşturmak için PRIMA resmi internet sayfasında yer alan Ortak Bulma Aracı’na Topluluğumuza Katıl bölümünden ulaşabilirsiniz.
Bölüm 1: AB Fonu ile Desteklenen Projeler:
Bölüm 1 kapsamındaki projeler programın süresi boyunca, Ufuk Avrupa Programı’ndan PRIMA’ya tahsis edilmiş olan fon ile desteklenmektedir. Konsorsiyum ortaklarının yalnızca
PRIMA’ya online başvuru yapması yeterlidir. Ayrıca ulusal başvuru yapılmayacaktır. Detaylı çağrı metni ve başvurular için: https://prima-med.org/submit-your-project/
Bölüm 1 (Section 1) - 2025 Yılı Çağrı Başlıkları:
Tema 1: Su Yönetimi (Su, Enerji, Gıda ve Ekosistemler Bağlantı Noktasında)
Konu 1.1.1-2025 (IA): Akdeniz'deki aşırı olaylarla başa çıkmak için sürdürülebilir su yönetimine yönelik Doğa Temelli Çözümlerin Ölçeklendirilmesi.
Upscaling Nature Based Solutions for sustainable water management to address extreme events in the Mediterranean.
Tema 2: Tarım Sistemleri (Su, Enerji, Gıda ve Ekosistemler Bağlantı Noktasında)
Konu 1.2.1-2025 (IA): Koruma ve Birlikte Yaşam için Akdeniz Sulak Alanlarında Sürdürülebilir Tarım Sistemlerinin Geliştirilmesi.
Enhancement of Sustainable Farming Systems within Mediterranean Wetlands for Conservation and Coexistence.
Tema 3: Gıda Değer Zinciri (Su, Enerji, Gıda ve Ekosistemler Bağlantı Noktasında)
Konu 1.3.1-2025 (IA): Akdeniz Gıda Sistemlerini Dönüştürmek: Sürdürülebilir Beslenme İçin Tüketicileri Güçlendirmek.
Transforming Mediterranean Food Systems: Empowering Consumers for Sustainable Diets.
PRIMA Bağlantı Noktası Ödülü
Konu: PRIMA Akdeniz Bölgesi'nde Gıda Sistemlerini Yeşillendiren Kadın Ödülü
PRIMA Woman Greening Food Systems Award in the Mediterranean Region
Bölüm 1 -Çağrı Takvimi:
Son Başvuru Tarihi (PRIMA’ya yapılacak): 15/7/2025
Bölüm 2: Ulusal Fonlar ile Desteklenen Projeler
Bölüm 2 kapsamındaki projeler AB katkısı olmaksızın, yalnızca ulusal fonlayıcı kuruluşların PRIMA’ya taahhüt etmiş oldukları fonlar ile desteklenmektedir. Bu kapsamda, proje konsorsiyumlarında yer alan araştırma ekiplerinin PRIMA’ya yapacakları ortak başvuruya ek olarak, kendi ulusal fonlayıcı kuruluşlarına da ulusal başvuru yapmaları gerekmektedir. Konsorisyumlarda Türkiye’den yer alacak ekipler, başvurularını TÜBİTAK’a yapacaklardır.
Detaylı çağrı metni ve uluslararası başvurular için: https://prima-med.org/submit-your-project/
Ulusal başvurular için: https://uidb-pbs.tubitak.gov.tr/
Ulusal başvuru kuralları için:
https://tubitak.gov.tr/sites/default/files/2025-04/PRIMA_2025_Ulusal_Basvuru_Kurallari.pdf
Bölüm 2 (Section 2) - 2025 Yılı Çağrı Başlıkları
Tema 1: Su Yönetimi (Su, Enerji, Gıda ve Ekosistemler Bağlantı Noktasında)
Konu 2.1.1-2025 (RIA): Akdeniz Bölgesi'nde Etki Odaklı Su Ayak İzi ve Sanal Su Kavramlarıyla Politika Geliştirmeyi Güçlendirme
Enhancing Policy Development through Impact-Driven Water Footprint and Virtual Water Concepts in the Mediterranean Region
Tema 2: Tarım Sistemleri (Su, Enerji, Gıda ve Ekosistemler Bağlantı Noktasında)
Konu 2.2.1-2025 (RIA): Akdeniz'de Çiftlik Düzeyinde Agroekoloji Uygulamalarının Yaygınlaştırılması
Upscaling Agroecology Practices at the Farm Level in the Mediterranean.
Tema 3: Tarım-Gıda Değer Zinciri (Su, Enerji, Gıda ve Ekosistemler Bağlantı Noktasında)
Konu 2.3.1-2025 (RIA): Akdeniz Bölgesi'nde Bitki Bazlı Alternatif Protein Ürünlerine Geçişe Doğru.
Towards a Plant-Based Alternative Protein Products Transition in the Mediterranean Region.
Bölüm 2 – Çağrı Takvimi
Uluslararası Başvuru
Son Başvuru (PRIMA’ya yapılacak): 8/7/2025
Ulusal Başvuru
Son Başvuru (TÜBİTAK’a yapılacak): 14/7/2025
E-imza Son Tarihi: 18/7/2025
Bölüm 3 (Section 3), PRIMA katılımcı devletleri tarafından organize edilen, yönetilen ve finanse edilen faaliyetlerden oluşmaktadır. Bu faaliyetlerin, uluslararası dış uzmanlar ve Avrupa Komisyonu tarafından doğrulanan, tanımlanan PRIMA hedefleriyle uyumlu olması gerekmektedir. Söz konusu faaliyetler Avrupa Birliği tarafından desteklenmektedir.
TÜBİTAK PRIMA Bölüm 3 faaliyetlerine, PRIMA Programı tematik alanlarında, Xjenza Malta kuruluşu ile açtığı ikili işbirliği çağrısı ile katkı sağlamaktadır.
PRIMA Programı çağrıları kapsamında geçmiş yıllarda desteklenen projelere PRIMA resmi internet sayfasında yer alan Projeler bölümünden ulaşabilirsiniz.
PRIMA Çağrıları Koordinasyonu:
Ayşe SAYIN ÜKE
Bilimsel Programlar Kıdemli Başuzmanı
Program Koordinatörü
Uluslararası İşbirliği Daire Başkanlığı
İkili ve Çoklu İlişkiler Müdürlüğü
T: (+90 312) 298 17 95
E-Posta: ayse.sayin@tubitak.gov.tr
Çağrı Ulusal Başvuru Süreci Soruları için:
Ebru İMAMOĞLU
Bilimsel Programlar Kıdemli Başuzmanı
Uluslararası İşbirliği Projeleri Araştırma Destek Grubu (UPAG)
T: (+90 312) 298 18 04
E-Posta: ebru.imamoglu@tubitak.gov.tr
PRIMA Section 1 Uluslararası Başvuruları için:
Tarım Sistemleri Tematik Alanı: Fabrice Dentressangle (fabrice.dentressangle@prima-med.org)
Su Yönetimi Tematik Alanı: Marco Orlando (marco.orlando@prima-med.org )
Tarım-Gıda Değer Zinciri Tematik Alanı: Nur Eda Demir (eda.demir@prima-med.org)
PRIMA Section 2 Uluslararası Başvurusu için: Ali Rhouma (ali.rhouma@prima-med.org)
Mohamed Wageih (mohamed.wageih@prima-med.org)