Arama

2022 Yılı Girişimci ve Yenilikçi Üniversite Endeksi Metodolojisi

Bu bölümde 2022 Yılı Girişimci ve Yenilikçi Üniversite Endeksi çalışmasında kullanılan metodolojiye ilişkin bilgi sağlanmaktadır.

Üniversitelerin Girişimcilik ve Yenilikçilik Performansının ölçüldüğü endeks kapsamında 4 boyut altında 23 gösterge bulunmaktadır. Endekste kullanılan göstergelere ilişkin detaylı bilgiye “Gösterge Seti ve Ağırlıklandırma” bölümünden ulaşılabilir. Göstergeler, kullanılan veri kaynakları bakımından üç gruba ayrılmaktadır.

1. Doğrudan veri tabanları aracılığıyla elde edilen verilere ilişkin göstergeler (1.1 ve 1.2 no.lu göstergeler)
2. Üniversite beyanları esas alınarak doğrulaması çeşitli veri tabanları ya da kamu kaynakları aracılığıyla yapılan verilere ilişkin göstergeler (2.3, 2.4, 4.1, 4.2, 4.3 ve 4.4 no.lu göstergeler)
3. Doğrudan kamu veri kaynaklarından derlenen göstergeler (1.3-2.2, 3.1-3.6, 4.5, 4.6 ve 4.7 no.lu göstergeler)

Ölçekleme (Scaling): Çalışmada gösterge değerlerinin hem salt değerleri (büyüklük) hem de öğretim üyesi değerine bölünerek büyüklükten arındırılmış (normalize) değerleri hesaplamaya eşit oranda dâhil edilmiştir.

Uç Değerlere Yönelik Uygulamalar:  Sonuçlar üzerinde olumsuz etki yaratan uç değerlere yönelik AB-JRC–COIN (Kompozit Göstergeler ve Sıralamalar Yetkinlik Merkezi) tarafından önerilen yöntemler uygulanmıştır. Yöntemde uygulanan adımlar aşağıda verilmiştir.

1. Adım: Her bir göstergeye ilişkin çarpıklık ve basıklık değerlerine bakılmıştır. Çarpıklığı 2,25’ten; basıklığı 3,5’ten büyük olan göstergeler belirlenmiştir.
2. Adım: 1. adım kapsamında belirlenen her bir gösterge için ilk aşamada Winsorization Yöntemi denenmiştir. Yöntemde en fazla 5 uç değerin değeri değiştirilerek göstergenin çarpıklık ve basıklık değerleri istenilen seviyeye getirilmeye çalışılmıştır. Yöntem uygulanırken öncelikle göstergenin verileri büyükten küçüğe doğru sıralanır. İlk aşamada, en uç değer verisinin yerine ondan hemen sonra gelen 2. büyük verinin değeri atanır ve yeni veri setinin çarpıklık ve basıklık değerleri kontrol edilir. Eğer çarpıklık ve basıklık istenilen seviyeye gelmişse bu veri seti kullanılır; aksi takdirde işlem en fazla 5 uç değere kadar aynı şekilde devam ettirilir. Eğer 5 uç değer için de bu yöntem ile çarpıklık ve basıklık değerleri istenilen seviyeye gelmiyorsa 3. adımda belirtilen yöntemler uygulanır.
3. Adım: Winsorization yöntemi ile 5 uç değerin değiştirilmesiyle istenilen çarpıklık ve basıklık seviyesine çekilemeyen göstergeler için bu çalışma kapsamında 2 farklı transformasyon yöntemi denenmiştir. Tercih edilen ilk yöntem karekök transformasyon yöntemidir. Göstergeye ait ham veriler √(x-min) formülü ile yeni değerlerini alır. Uygulanan yöntem sonrasında çarpıklık ve basıklık istenilen değerlere ulaşmışsa transformasyon sonucu oluşan veri seti kullanılır, ulaşmamışsa ikinci transformasyon yöntemi olan ln transformasyon yöntemi denenir. İlgili göstergeye ait ham veriler ln( x-min+1)  formülü ile yeni değerlerini alırlar.

Verinin standartlaştırılması (Normalizasyon)

Kompozit gösterge, göstergelerin toplanmasıyla oluşan bir sayıdır. Farklı ölçüm birimleri olabilen göstergelerin toplanabilmesi için göstergeleri birimlerinden arındırarak standartlaştırmak gerekmektedir. Bu çalışmada «En Küçük-En Büyük Standartlaştırma Yöntemi» kullanılmıştır. Uç değerlerden arındırılan göstergeler standartlaştırılırken, veri değerinden gösterge setinde bulunan en küçük değer çıkarılır ve sonuç setteki en büyük değerden en küçük değerin çıkarılması ile elde edilen rakama bölünür. 100 ile çarpılan değerler sonucunda [0,100] aralığında rakamlar elde edilir.

2021 yılı ilk 10 sıra

  1.    Orta Doğu Teknik Üniversitesi
  2.    Sabancı Üniversitesi
  3.    İstanbul Teknik Üniversitesi
  4.    İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi
  5.    Yıldız Teknik Üniversitesi
  6.    Koç Üniversitesi
  7.    Gebze Teknik Üniversitesi
  8.    Boğaziçi Üniversitesi
  9.    İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü
10.    Özyeğin Üniversitesi

Bu doküman 2022 yılı Girişimci ve Yenilikçi Üniversite Endeksinde yer alan 4 boyut ve 23 göstergenin başlığını, açıklamasını, tanımını ve kaynağını sağlamaktadır.

Girişimci ve Yenilikçi Üniversite Endeksinin Boyutları

1.  Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Yetkinliği Boyutu (%15)

1.1.  Bilimsel Yayın Sayısı (%2,5)

InCites Dergi Etki Değerinde ilk %75’lik Dilime Giren Bilimsel Yayın Sayısı | 2021

InCites veri tabanında üniversitelerin dergi etki değerinde ilk %75’lik dilimde yer alan (Q1, Q2 ve Q3) yayınları değerlendirmeye alınmıştır (1000 yazar üstü yayınlar %10 ağırlıkla dâhil edilmiştir).

Kaynak: InCites

1.2.   Atıf Sayısı (%3,5)

InCites Dergi Etki Değerinde ilk %75’lik Dilime Giren ve 2017-2021 Yılları Arasında Yayınlanan Bilimsel Yayınlara Yapılan Atıf | 2021

InCites veri tabanında üniversitelerin dergi etki değerinde ilk %75’lik dilimde yer alan (Q1, Q2 ve Q3) yayınlarının aldığı atıflar değerlendirmeye alınmıştır. 2017-2021 yılları arasında dergi etki değerinde ilk %75’lik dilimde yer alan bilimsel yayınlara 2021 yılında yapılan atıflar değerlendirilmektedir (1000 yazar üstü yayınlar %10 ağırlıkla dâhil edilmiştir).

Kaynak: InCites

1.3.  Proje Sayısı (%2)

Ar-Ge ve Yenilik Destek Programlarından Alınan Proje Sayısı | 2021

Kamu tarafından Ar-Ge ve Yenilik Programları kapsamında desteklenen projeler değerlendirmeye alınmaktadır. Tüm kamu kurumu projeleri eşit ağırlıkla değerlendirilmektedir.

Kaynak: Kamu Kurumları Ar-Ge ve Yenilik Destekleri

1.4.  Proje Fon Tutarı (%3)

Ar-Ge ve Yenilik Destek Programlarından Alınan Fon Tutarı | 2021

Kamu tarafından Ar-Ge ve Yenilik Programları kapsamında desteklenen projelerden elde edilen fon tutarları değerlendirmeye alınmaktadır. Tüm kamu kurumu projeleri eşit ağırlıkla değerlendirilmektedir.

Kaynak: Kamu Kurumları Ar-Ge ve Yenilik Destekleri ​​​​​​​

1.5. Ödül Sayısı (%1,5)

Ulusal ve Uluslararası Bilim Ödülü Sayısı | 2019, 2020, 2021

TÜBİTAK Bilim, Teşvik ve TWAS Teşvik ödülleri, TÜBA Akademi Ödülleri, Üstün Başarılı Genç Bilim İnsanlarını Ödüllendirme Programı kapsamında verilen ödüller, TÜBA-TEKNOFEST Doktora Bilim Ödülleri ve TÜBA-Fuat Sezgin Ödülleri, YÖK Üstün Başarı Ödülü ile Çerçeve Programları / H2020 programları kapsamında ödül olarak sayılan ERC ve IF projeleri değerlendirmeye alınmaktadır. Tüm ödüller eşit ağırlıkla değerlendirilmektedir.

Kaynak: TÜBA, TÜBİTAK, YÖK​​​​​​​

1.6.  Doktora Mezun Sayısı (%2,5)

Doktora Mezun Sayısı | 2021

Üniversitelerin ilgili yılda verdiği doktora mezunu sayıları dikkate alınmaktadır.

Kaynak: YÖK

2. Fikri Mülkiyet Havuzu Boyutu (%20)​​​​​​​

2.1.  Ulusal Patent Belge Sayısı (%5,2)

Ulusal Patent Belge Sayısı | 2019, 2020, 2021

Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş, üniversite ya da öğretim elemanlarının (Prof.Dr. / Doç.Dr. / Dr. Öğr. Üyesi, vb.) başvuru veya buluş sahibi olduğu patent sayısı dikkate alınmaktadır.

Kaynak: Türk Patent ve Marka Kurumu, YÖK​​​​​​​

2.2.  Ulusal Faydalı Model Belge Sayısı (%3)

Ulusal Faydalı Model Belge Sayısı | 2019, 2020, 2021

Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş, üniversite ya da öğretim elemanlarının (Prof.Dr. / Doç.Dr. / Dr. Öğr. Üyesi, vb.) başvuru veya buluş sahibi olduğu faydalı model sayısı değerlendirilmektedir.

Kaynak: Türk Patent ve Marka Kurumu, YÖK​​​​​​​

2.3. Uluslararası Patent Başvuru Sayısı (%5)

Açık Erişimli Veri Tabanlarında Yayınlanan Uluslararası Patent Başvuru Sayısı | 2019, 2020, 2021

TÜRKPATENT, EPO, WIPO ve diğer ülkelere yapılan, üniversite ya da öğretim elemanlarının (Prof.Dr. / Doç.Dr. / Dr. Öğr. Üyesi, vb.) başvuru veya buluş sahibi olduğu uluslararası patent başvuru sayısı dikkate alınmaktadır. Aynı patent ailesi içinde bulunan patent başvuruları tek bir başvuru olarak sayılmaktadır.

Kaynak: Üniversiteler*

*Üniversitelerden toplanan beyanların açık erişimli veri tabanları üzerinden kontrolleri gerçekleştirilir.​​​​​​​

2.4. Uluslararası Patent Belge Sayısı (%6,8)

Açık Erişimli Veri Tabanlarında Yayınlanan Uluslararası Patent Belge Sayısı | 2019, 2020, 2021

TÜRKPATENT, EPO, WIPO ve diğer ülkelere yapılan, üniversite ya da öğretim elemanlarının (Prof.Dr. / Doç.Dr. / Dr. Öğr. Üyesi, vb.) başvuru veya buluş sahibi olduğu uluslararası patent belge sayısı dikkate alınmaktadır. Aynı patent ailesi içinde bulunan patent belgeler tek bir belge olarak sayılmaktadır.

Kaynak: Üniversiteler*

*Üniversitelerden toplanan beyanların açık erişimli veri tabanları üzerinden kontrolleri gerçekleştirilir.

3. İşbirliği ve Etkileşim Boyutu (%25)​​​​​​​

3.1. Sanayi İşbirlikli Proje Sayısı (%5)

Üniversite-Sanayi İşbirliği ile Yapılan Ar-Ge ve Yenilik Projeleri Sayısı | 2021

Kamu tarafından Ar-Ge ve Yenilik Programları kapsamında desteklenen ve sanayi işbirliği içeren (ortaklık, hizmet alımı vb.) projeler değerlendirilmektedir. Tüm kamu kurumu projeleri eşit ağırlıkla değerlendirmeye alınmaktadır. Sanayi kontratlı projeler kapsam dışında tutulmuştur.

Kaynak: Kamu Kurumları Ar-Ge ve Yenilik Destekleri​​​​​​​

3.2. Sanayi İşbirlikli Proje Fon Tutarı (%6)

Üniversite-Sanayi İşbirliği ile Yapılan Ar-Ge ve Yenilik Projelerinden Alınan Fon Tutarı | 2021

Kamu tarafından Ar-Ge ve Yenilik Programları kapsamında desteklenen ve sanayi işbirliği içeren (ortaklık, hizmet alımı vb.) projelerden elde edilen fon tutarı değerlendirilmektedir. Tüm kamu kurumu projeleri eşit ağırlıkla değerlendirmeye alınmaktadır. Sanayi kontratlı projeler kapsam dışında tutulmuştur

Kaynak: Kamu Kurumları Ar-Ge ve Yenilik Destekleri ​​​​​​​

3.3.  Uluslararası İşbirlikli Proje Sayısı (%5)

Uluslararası İşbirliği ile Yapılan Ar-Ge ve Yenilik Projeleri Sayısı | 2021

Kamu kurumları tarafından Ar-Ge ve Yenilik Programları kapsamında desteklenen ve uluslararası işbirliği içeren projeler, HORIZON 2020 kapsamında desteklenen projeler ile IPA kapsamında desteklenen Ar-Ge ve yenilik içerikli projeler değerlendirilmektedir. Tüm projeler eşit ağırlıkla değerlendirmeye alınmaktadır.

Kaynak: Kamu Kurumları Ar-Ge ve Yenilik Destekleri​​​​​​​

3.4. Uluslararası İşbirlikli Proje Fon Tutarı (%6)

Uluslararası İşbirliği ile Yapılan Ar-Ge ve Yenilik Projelerinden Alınan Fon Tutarı | 2021

Kamu kurumları tarafından Ar-Ge ve Yenilik Programları kapsamında desteklenen ve uluslararası işbirliği içeren projeler, HORIZON 2020 kapsamında desteklenen projeler ile IPA kapsamında desteklenen Ar-Ge ve yenilik içerikli projelerden elde edilen fon tutarı değerlendirilmektedir. Tüm projeler eşit ağırlıkla değerlendirmeye alınmaktadır.

Kaynak: Kamu Kurumları Ar-Ge ve Yenilik Destekleri​​​​​​​

3.5.  Dolaşım Sayısı (%1,44)

Dolaşımdaki Öğretim Üyesi / Öğrenci Sayısı | 2021

Dolaşım programları kapsamında veri yılında en az 30 gün dolaşımda olan öğretim elemanı (Prof.Dr. / Doç.Dr. / Dr. Öğr. Üyesi, vb.) ve öğrenci sayısı dikkate alınmaktadır.

Kaynak: TÜBİTAK, Ulusal Ajans, YÖK​​​​​​​

3.6.  TÜBİTAK Sanayi Doktora Programı Öğrenci Sayısı  (%1,56)

TÜBİTAK 2244 - Sanayi Doktora Programına Kayıtlı Öğrenci Sayısı | 2021

Üniversitelerin TÜBİTAK 2244 - Sanayi Doktora Programı kapsamında desteklenen kayıtlı öğrenci sayıları değerlendirmeye alınmaktadır.

Kaynak: TÜBİTAK

4. Ekonomik ve Toplumsal Katkı Boyutu (%40)​​​​​​​

4.1.  Akademisyen Firma Sayısı (%5,68)

Akademisyenlerin Sahip ya da Ortak Olduğu Teknopark / TEKMER / Kuluçka Merkezindeki Faal Firma Sayısı | 2021

Öğretim elemanlarının (Prof.Dr. / Doç.Dr. / Dr. Öğr. Üyesi, vb.) sahip ya da ortak olduğu, Teknoparklarda / TEKMERlerde / Kuluçka Merkezlerinde bulunan veya TÜBİTAK 1512 Teknogirişim Sermayesi Desteği Programı (BiGG) ile kurulan veya patent tabanlı firmalar içerisinden ilgili yılda net satış geliri 200.000 TL’nin üzerinde olan firmalar kapsanmaktadır. Net satış geliri bilgileri Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından sağlanmaktadır.

Kaynak: Üniversiteler*, Teknoparklar*, KOSGEB ve Hazine ve Maliye Bakanlığı

*Üniversiteler ve teknoparklardan toplanan beyanlar için Ticaret Sicil Gazetesi aracılılığıyla ortaklık/sahiplik kontrolü, YÖK aracılığı ile üniversite ilişki kontrolü ve Hazine ve Maliye Bakanlığı aracılığı ile net satış geliri kontrolü gerçekleştirilir.​​​​​​​

4.2.  Öğrenci/Mezun Firma Sayısı (%7,57)

Üniversite Öğrencilerinin ya da Son Beş Yıl İçinde Mezun Olan Kişilerin Sahip ya da Ortak Olduğu Teknopark/ TEKMER / Kuluçka Merkezindeki Faal Firma Sayısı | 2021

Üniversite öğrencilerinin ya da son 5 yıl içerisinde mezun olmuş kişilerin sahip ya da ortak olduğu, Teknoparklarda / TEKMER’lerde / Kuluçka Merkezlerinde bulunan veya TÜBİTAK 1512 Teknogirişim Sermayesi Desteği Programı (BiGG) ile kurulan veya patent tabanlı firmalar  içerisinden ilgili yılda net satış geliri 200.000 TL’nin üzerinde olan firmalar kapsanmaktadır. Net satış geliri bilgileri Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından sağlanmaktadır.

Kaynak: Üniversiteler*, Teknoparklar*, KOSGEB ve Hazine ve Maliye Bakanlığı

*Üniversiteler ve teknoparklardan toplanan beyanlar için Ticaret Sicil Gazetesi aracılılığıyla ortaklık/sahiplik kontrolü, YÖK aracılığı ile üniversite ilişki kontrolü ve Hazine ve Maliye Bakanlığı aracılığı ile net satış geliri kontrolü gerçekleştirilir.​​​​​​​

4.3.  Akademisyen Firmalarının Net Satış Geliri (%7,57)

Akademisyen Firmalarının Net Satış Geliri | 2021

Öğretim elemanlarının (Prof.Dr. / Doç.Dr. / Dr. Öğr. Üyesi, vb.) sahip ya da ortak olduğu, Teknoparklarda / TEKMER’lerde / Kuluçka Merkezlerinde bulunan veya TÜBİTAK 1512 Teknogirişim Sermayesi Desteği Programı (BiGG) ile kurulan veya patent tabanlı firmalar içerisinden net satış geliri 200.000 TL’nin üzerinde olan firmaların yılsonu net satış gelirleri değerlendirmeye alınmaktadır. Net satış geliri bilgileri Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından sağlanmaktadır.

Kaynak: Üniversiteler*, Teknoparklar*, KOSGEB ve Hazine ve Maliye Bakanlığı

*Üniversiteler ve teknoparklardan toplanan beyanlar için Ticaret Sicil Gazetesi aracılılığıyla ortaklık/sahiplik kontrolü, YÖK aracılığı ile üniversite ilişki kontrolü ve Hazine ve Maliye Bakanlığı aracılığı ile net satış geliri kontrolü gerçekleştirilir.​​​​​​​

4.4.  Öğrenci/Mezun Firmalarının Net Satış Geliri (%10,41)

Üniversite Öğrencilerinin ya da Son Beş Yıl İçinde Mezun Olan Kişilerin Firmalarının Net Satış Geliri | 2021

Üniversite öğrencilerinin ya da son 5 yıl içerisinde mezun olmuş kişilerin sahip ya da ortak olduğu, Teknoparklarda / TEKMER’lerde / Kuluçka Merkezlerinde bulunan veya TÜBİTAK 1512 Teknogirişim Sermayesi Desteği Programı (BiGG) ile kurulan veya patent tabanlı firmalar  içerisinden net satış geliri 200.000 TL’nin üzerinde olan firmaların yılsonu net satış gelirleri değerlendirmeye alınmaktadır. Net satış geliri bilgileri Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından sağlanmaktadır.

Kaynak: Üniversiteler*, Teknoparklar*, KOSGEB ve Hazine ve Maliye Bakanlığı

*Üniversiteler ve teknoparklardan toplanan beyanlar için Ticaret Sicil Gazetesi aracılılığıyla ortaklık/sahiplik kontrolü, YÖK aracılığı ile üniversite ilişki kontrolü ve Hazine ve Maliye Bakanlığı aracılığı ile net satış geliri kontrolü gerçekleştirilir.​​​​​​​

4.5.  Lisanslanan Patent ve Faydalı Model Sayısı (%3,78)

Lisanslanan Patent ve Faydalı Model Sayısı | 2019, 2020, 2021

Lisanslama işlemi Türkpatent siciline kaydettirilmiş üniversite ya da öğretim elemanlarının (Prof.Dr. / Doç.Dr. / Dr. Öğr. Üyesi, vb.) buluş veya başvuru sahibi olduğu ya da Patent Tabanlı Teknoloji Transferi Destekleme Çağrısı kapsamında lisanslanan ya da devredilen patent, faydalı model ve tasarım sayısı değerlendirilmeye alınmaktadır.

Kaynak: Türk Patent ve Marka Kurumu ve TÜBİTAK​​​​​​​

4.6.  BiGG Firma Sayısı (%3)

TÜBİTAK 1512 Teknogirişim Sermayesi Desteği Programı (BiGG) ile kurulan firma sayısı | 2021

Üniversitelerin TÜBİTAK 1512 - Teknogirişim Sermayesi Desteği Programı (BiGG) kapsamında desteklenen proje sayısı değerlendirmeye alınmaktadır.

Kaynak: TÜBİTAK​​​​​​​

4.7.  4004-4005 Proje Sayısı (%2)

TÜBİTAK 4004 Doğa Eğitimi ve Bilim Okulları Destekleme Programı ve TÜBİTAK 4005 Yenilikçi Eğitim Uygulamaları Destekleme Programı kapsamında desteklenen proje sayısı | 2021

Üniversitelerin TÜBİTAK 4004 Doğa Eğitimi ve Bilim Okulları Destekleme Programı ve TÜBİTAK 4005 Yenilikçi Eğitim Uygulamaları Destekleme Programı kapsamında desteklenen proje sayısı değerlendirmeye alınmaktadır.

Kaynak: TÜBİTAK

Göstergelerin Ağırlıklandırılması ve Toplanması

Ağırlıklandırma göstergeleri toplamadan önce göstergelerin ölçülmek istenen konudaki önemine göre değerlerini gösteren rakamlardır. Bu çalışmada ağırlıklar belirlenirken politika öncelikleri ve uzman görüşleri baz alınmıştır. Kullanılan ağırlıklara ilişkin bilgiye “Gösterge Seti ve Ağırlıklandırma” bölümünden ulaşılabilir. Her bir üniversitenin ilgili gösterge değeri ağırlığı ile çarpılmış ve sonuçlar toplanarak nihai puanlar hesaplanmıştır.

EK KATSAYI BAŞVURULARI HAKKINDA

Bu yıl ilk kez üniversite sınavına girerek TÜBİTAK BİDEB tarafından kabul edilen ulusal veya uluslararası düzeyde düzenlenen bilimsel proje yarışmaları sonucunda (2204 Lise Öğrencileri Araştırma Projeleri Yarışması, ISEF, EUCYS) Birincilik, İkincilik veya Üçüncülük ödüllerinden birini alan proje sahiplerinin, ÖSYM tarafından hazırlanarak ilan edilen 2023 Yılı Yükseköğretim Kurumları Sınavı (YKS) Kılavuzu’nun “7.4. TÜBİTAK Yarışmalarında Başarılı Olanlar” başlığı altında belirtildiği şekilde ek katsayıdan yararlanma taleplerini bireysel olarak 6 Temmuz 2023 tarihine kadar http://e-bideb.tubitak.gov.tr adresi üzerinden online olarak iletmeleri ve onaylı başvuru formlarının imzalı halini Kurumumuza 20 Temmuz 2023 mesai bitimine kadar ulaştırmaları gerekmektedir.

Posta Adresi:
TÜBİTAK- BİDEB 2204-A
Tunus Cad. No:80 06680
Kavaklıdere, Çankaya / ANKARA